Tezler

Permanent URI for this collectionhttps://hdl.handle.net/20.500.12597/3199

Browse

Now showing 1 - 20 of 2282

03248 Numaralı temettuat defterine göre boyabat kazasının kasaba köylerininsosyo - ekonomik yapısı
(Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2021) Ustaoğlu, Müzeyyen
Osmanlı Devleti, Tanzimat’ın ilanı ile birlikte yeniden yapılanma dönemine girmiştir. Bununla birlikte büyük değişimler yaşanmıştır. Özellikle idari ve mali alanlarda başlayan reformları, siyasi, sosyal ve kültürel gelişmeler takip etmiştir. Osmanlı Devleti’nde gelir kaynaklarının temelini vergiler oluşturmaktadır. Bu nedenle devlet, kuruluşundan itibaren vergi kaynaklarının belirlenmesi konusunda önceki Türk devletlerinde uygulanan vergi sistemini esas alarak sayım yöntemi benimsemiştir. Osmanlı vergi sistemi Tanzimat Dönemi öncesi ve sonrası olmak üzere farklılıklar göstermektedir. Osmanlı Devleti, 19. yüzyılda Tanzimat’la birlikte birçok alanda yenilikler yapmıştır. Bunlardan biri de mali alanda yapılan düzenlemelerdir. Bu dönemde devletin gelir kaynakları kayıt altına alınmıştır. Temettuat adı verilen bu defterlerde kaza, köy, mahalle, o dönemde yaşayan kişiler, vergi mükellefleri, isimleri, ödedikleri vergi miktarı, meslekleri, hane halkları, sahip olduğu mülkler, baktıkları hayvan sayısına kadar birçok konu hakkında bilgi yer almaktadır. Temetuat defterleri o döneme ışık tutan, dönemin sosyo - ekonomik yapısı hakkında bizleri bilgilendiren önemli bir bilgi kaynağıdır. Günümüzde temettuat defterleri Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Başkanlık Osmanlı Arşivi’nde bulunmaktadır. Bu çalışmada 1844-45 (H.1260-1261) tarihleri arasında yapılan “03248 Numaralı Boyabat Kazasının Kasaba ve Köylerinin Temettuat Defteri” ana kaynak olarak kullanılmıştır. Tezimizin giriş bölümünde Boyabat ilçesi hakkında geçmişten günümüze aldığı yol ve Boyabat tarihine ışık tutan eserler araştırılmıştır. Birinci bölümde, temettuatın anlamı, genel özellikleri, muhtevası ve sosyal ve iktisadi tarih açısından önemine değinilmiştir. İkinci bölümde, Osmanlı vergi sistemi araştırılarak maliyenin geçmişten günümüze aldığı yol, vergi çeşitleri ele alınmıştır. Üçüncü bölümde, Boyabat kazasının idari, sosyal ve ekonomik durumu araştırılarak bilgilendirilmeye çalışılmıştır. Son olarak da 03248 numaralı temettuat defterinin günümüz Türkçesine çevrilip temettuattaki bilgilerden ve çeşitli kaynaklardan yararlanılarak Boyabat’ın köylerinin sosyo ekonomik yapısı hakkında çeşitli bilgiler ortaya çıkarılmıştır.
1,3,4-TİADİAZOL BİLEŞİKLERİNİN KONFORMER YAPILARININ ELEKTRONİK VE SPEKTRAL ÖZELLİKLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN DFT VE QTAIM YÖNTEMLERİYLE ANALİZİ
(Fen Bilimleri Enstitüsü, 2019) ÇELİK, Tuğba
Bu çalışmada, yeni 1,3,4-tiadiazol bileşikleri sentezlendi ve bileşikler FT-IR, 1HNMR, UV spektroskopisi ve elementel analiz ile karakterize edildi. Ayrıca, her bir bileşiğin 16 olası farklı konformerinin elektronik ve spektral verileri arasındaki ilişki teorik hesaplamalar ile ortaya konmuş ve teorik veriler deneysel sonuçlarla karşılaştırılmıştır. Bu amaç doğrultusunda temel durum geometrileri, sınır moleküler orbital enerjileri, bant aralığı enerjileri ve kimyasal reaktivite parametrelerini elde etmek ve bileşiklerin spektral analizini yapmak için B3LYP hibrit fonksiyoneli, 6311++g(2d,2p) temel setiyle kullanılmıştır. Minimum moleküler enerji ile N−H ve C=O titreşim frekansları ve konformerlerin NH proton kimyasal kaymaları arasında çok yüksek korelasyonlar hesaplanmıştır. Nitrojen atomu üzerindeki yük yoğunluğu ve yüksek polariteli N−H kovalent bağının delokalizasyon indeksi, moleküllerdeki atomların kuantum teorisi (QTAIM) analizi ile incelenmiştir. Konformer yapıların teorik sonuçlar üzerindeki etkisi ve deneysel verileri yorumlamadaki rolü tartışılmış ve aromatik olmayan elektronegatif atom ya da atom gruplarının molekül içi etkileşimlerdeki etkilerinin aktivite derecesinin, bileşiklerin elektronik ve spektral özelliklerinin belirlenmesinde önemli bir rolü olduğu teorik olarak gösterilmiştir.
1,3,4-Tiyadiazol bileşiklerinden elde edilen yeni azo boyarmaddelerin sentezi ve absorpsiyon özelliklerinin incelenmesi
(Fen Bilimleri Enstitüsü, 2021) Shıhab Shıhab, Alı Basım
2-Amino-1,3,4-tiyadiazol ve 5-merkapto-2-amino-1,3,4-tiyadiazol bileşiklerinden yola çıkılarak diazolama yöntemiyle, kenetleme bileşenleri olarak 3-amino-5-metil pirazolon, 3- amino-1-fenil-5-metil pirazolon ve barbütirik asit kullanmak suretiyle beş yeni azo boyarmadde sentezi gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bileşiklerin 1H-NMR, FT-IR spektroskopik yöntemleri yapı tayini yapılmıştır. Ayrıca sentez bileşiklerin UV-Vis. absorpsiyon spektrumları da alınmış ve sonuçlar incelenmiştir.
1,3,4-tiyadiazol bileşiklerinden elde edilen yeni azo boyarmaddelerin sentezi ve absorpsiyon özelliklerinin incelenmesi
(Kastamonu Üniversitesi, 2021) Shihab, Ali Basim Shihab
2-Amino-1,3,4-tiyadiazol ve 5-merkapto-2-amino-1,3,4-tiyadiazol bileşiklerinden yola çıkılarak diazolama yöntemiyle, kenetleme bileşenleri olarak 3-amino-5-metil pirazolon, 3- amino-1-fenil-5-metil pirazolon ve barbütirik asit kullanmak suretiyle beş yeni azo boyarmadde sentezi gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bileşiklerin 1H-NMR, FT-IR spektroskopik yöntemleri yapı tayini yapılmıştır. Ayrıca sentez bileşiklerin UV-Vis. absorpsiyon spektrumları da alınmış ve sonuçlar incelenmiştir.
1,3,4-tiyadiazol türevlerinin DNA etkileşimlerinin ve antimikrobiyal aktivitesinin incelenmesi
(Kastamonu Üniversitesi, 2016) Salem, Aisha T. Abdelsalam
Fosfor oksiklorit ile metoksi sinnamik asit türevleri ve feniltiyosemikarbazid türevlerinin reaksiyonuyla, 5-[(E)-2-(3-metioksifenil]vinil-N-[4’-nitrofenil]-1,3,4- tiyadiazol-2-amin (1), 5-[(E)-2-(2-metoksifenil]vinil-N-[4’-nitrofenil]-1,3,4- tiyadiazol-2-amin (2), 5-[(E)-2-(3-metoksifenil]vinil-N-[4’-metilfenil]-1,3,4- tiyadiazol-2-amin (3) ve 5-[(E)-2-(2-metoksifenil]vinil-N-[4’-metilfenil]-1,3,4- tiyadiazol-2-amin (4) molekülleri sentezlendi. Seçilen bakteriler için, antibakteriyel aktivite çalışıldı. Sentezlenen moleküllerin CT-DNA ile etkileşimin incelenmesi için UV-Vis spektroskopik yöntem kullanıldı. UV, FT-IR, 13C-NMR, 1H-NMR temel yöntemleriyle sentezlenen bileşikler karakterize edildi. Thermo Scientific MULTISKAN GO ile CT-DNA için soğurum pikleri 1 ve 4 bileşikleri için görüntülendi. Bileşiklerden 1 ve 4, klebsiella pneumonia ve Staphylococcus huminis üzerinde engelleme bölgeleri gösterirken, 1,3 ve 4 numaralı bileşiklerin, Staphylococcus epidermitis ve Alfa streptococcus haemolyticua üzerinde etkili olduğu görüldü. Bunlardan 1 ve 4 numaralı bileşikler ile CT-DNA arasında etkileşimin olduğu gösterildi.
1-aril-2,5-ditiyohidrazodikarbonamid türevlerinin klorür çözeltisindeki metale korozyon inhibisyon etkisinin deneysel ve kuramsal olarak çalışılması
(Kastamonu Üniversitesi, 2023) Alfalah, Mothana Ghazi Kadhim
Bu tezde sentezlenen 2-Floro fenil-2,5-ditiyohidrazodikarbonamid (2-Floro-PDCA), 4-Floro fenil-2,5-ditiyohidrazodikarbonamid (4-Floro-PDCA) ve 2-Etil fenil-2,5-. ditiyohidrazodikarbonamid (2-Etil-PDCA) bileşiklerinin yapıları FT-IR, 1H ve 13C NMR spektroskopileri ile karakterize edilmiştir. Yumuşak çeliğin (MS) 1 M HCl çözeltisindeki ve bakırın %3,5 NaCl çözeltisindeki korozyonuna sentezlenen bileşiklerin inhibisyon etkinliği çalışılmıştır. Korozyon inhibitörünün yokluğunda ve varlığında MS (veya bakırın) yüzey morfolojisini belirlemek için SEM, EDX ve AFM ile incelemesi gerçekleştirilmiştir. Her iki metalin inhibitör etkinliğini değerlendirmek için hem deneysel hem de kuantum kimyasal hesaplamalar yapılmıştır. 1 × 10-2 M inhibitör konsantrasyonunda 5 saatlik bir daldırma süresinde MS için inhibitörlerin direnç polarizasyonu 2-Etil-PDCA (%97,6) ˃ 4-Floro-PDCA (%95,4) ˃ 2-Floro-PDCA (%93,7) olarak, bakır için ise 4-Floro-PDCA (%99,3) ˃ 2-FloroPDCA (%99,2) ˃ 2-Etil-PDCA (%98,7) olarak bulunmuştur. Langmuir izoterm modeli adsorpsiyonun hem fiziksel hemde kimyasal adsorpsiyon olduğunu göstermektedir. Kuantum kimyasal sonuçlara göre elde edilen sonuçların protonlanmış moleküllerin adsorpsiyonun deneysel sonuçlarla iyi bir şekilde uyumlu olduğu görülmüştür. Ek olarak DFT sonuçlarına göre, bakırın elektronları geri verme özelliğinden dolayı yani geri bağlanmadan dolayı bakır yumuşak çelik yüzeylere kıyasla daha üstün korozyon önleme etkinliği göstermiştir
1-metilisatin ve 7-fluoroisatin'in karakteristik özelliklerinin teorik ve deneysel yöntemlerle incelenmesi
(Kastamonu Üniversitesi, 2015) Arıcan, İlknur
Bu çalıĢmada çözücülerin 7-Fluoroisatin ve 1-Metilisatin molekülleri üzerindeki etkileri detaylı bir Ģekilde incelenmiĢtir. 7-Fluoroisatin ve 1-Metilisatin molekülleri ile ilgili deneysel ve teorik çalıĢmalar FT-IR ve FT-Raman spektrumları kullanılarak gerçekleĢtirilmiĢtir. Geometrik parametreler ve titreĢim frekansları DFT/B3LYP metodu ve 6-311++G(d,p) temel seti ile hesaplanmıĢtır. 7-Fluoroisatin molekülü için elde edilen beĢ farklı tautomerik yapıya ait enerjiler hesaplanmıĢtır. Boltzmann dağılım istatistiği kullanılarak tautomerik yapıların bulunma yüzdeleri hesaplanmıĢ en kararlı yapı bulunmuĢtur. Moleküllere ait geometrik parametreler, titreĢim frekansları, HOMO-LUMO enerjileri ve yük dağılımları farklı ortamlarda (gaz fazı, benzen, toluen, kloroform, anilin, THF, aseton, etanol, asetonitril, DMSO ve su) incelenmiĢtir. Çözücü etkisi araĢtırılmıĢtır.
101 NUMARALI KASTAMONU ŞER‘İYYE SİCİLİNİN TRANSKRİPSİYON VE DEĞERLENDİRİLMESİ (H.1254-1255 / M.1838 -1839)
(Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019) MAYUK, RAMAZAN
Osmanlı Devleti tarihinin kaynakları arasında birinci derecede öneme sahip kaynakların başında şer‘iyye sicilleri gelmektedir. Bu çalışmada H.1254-1255 (M.1838-1839) yılları arasını kapsayan 101 Numaralı Kastamonu Şer‘iyye Sicili incelenmiştir. Bu dönemde Kastamonu, Sancak Beyliği durumundadır. Şer‘iyye sicilleri, kadıların görevleri gereği mahkemelerde verdikleri kararları, merkezden gelen belgeleri ve sorumlu oldukları yerlerdeki önemli olayları kaydettikleri defterlerdir. Bu kayıtların kaza merkezlerinde kaydedilmiş olması, onları yerel tarih çalışmaları açısından önemli bir kaynak haline getirmektedir. Çalışılan sicil ve belirtilen dönem aralığında Kastamonu Sancağında görevli önemli isimler, Mültezimler, Mutasarrıflar, Kadı ve Ayanlar, Müderrisler; Kastamonu nahiye ve köyleri, kazalar, mahalleleri, o dönemde hizmet veren vakıflar, toplanılan vergiler gibi Kastamonu kent tarihine ışık tutacak önemli bilgilere ulaşılmıştır.
1015(H.1178-1179/M.1765-1766),1016(H.1195-1206/M.1780 1792),1017(H.1206-1207/M. 1791-1792) NUMARALI YOL ve MENZİL DEFTERLERİNİN TRANSKRİPSİYONU ve DEĞERLENDİRİLMESİ
(Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019) KARDAN, GAMZE
1178-1207 (Miladi 1765-1792) tarihleri arasında tutulan yol izin kayıtları mevcuttur. Yol ve menzil defterlerinin amaç ve gayesi olan izin kayıtları sayesinde belirtilen tarihlerde kimlerin, hangi illere ne sebeple gittiği öğrenilmektedir. Çalışmada haberleşme ve ulaşım için gerekli unsur olan menzil teşkilatı ve görevlileri, menzil teşkilatının bozulması ve ıslahı hakkında bilgi verilmiştir. Yol ve menzil defterlerinin ışığında kişi ve şehir adları hakkında bilgilere ulaşılmıştır.
104 numaralı Kastamonu şer’iyye sicilinin (h. 1256/m. 1840) transkripsiyonu ve değerlendirmesi
(Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2021) Bozoklu, Gamze
Şer’iye Sicilleri sosyo-kültürel, iktisadî, askerî, idarî ve ticarî vb. alanlarda çok önemli bilgiler ihtiva ederler. Bu sebeple tarih bilimi için olduğu kadar hukuk tarihi, şehir tarihi, yerel tarih, iktisat tarihi, tıp tarihi, yine yer ve kişi adları, diplomasi ve diplomasi tarihi bakımlarından da büyük önem arz ederler. Çalışma konusu olarak ele alınan 104 Numaralı Kastamonu Şer’iyye Sicili, Küre-i Nühas Muhassıllık Meclisi’nin almış olduğu kararları ihtiva eder. Bu çerçevede Meclis ve Meclisin çalışma esasları, Büyük Meclis dışında diğer kazalarda kurulan diğer meclisler, Küre bakır madeninde çalışan usta ve amelelerin yevmiyeleri ve yevmiyelerine yapılan zamlar, diğer kazalar ve kazalara bağlı köyler, muhtarlar ve muhtar maaşları, bir kısım askerî konular ile bölgede cereyan eden ırza geçme, hırsızlık gibi asayiş olayları, 104 Numaralı Kastamonu Şer’iyye Sicili’ne yansıyan olaylar arasındadır
11 Eylül 2001 sonrası Pakistan'ın terörizmle mücadelesinin Afganistan'ın milli güvenliğine etkisi
(Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2021-10) Rahimi, Gulbeddin
Pakistan ve Afganistan iki sınır ülke olmalarının ötesinde pek çok ortak özelliklere sahiptir. Bu ülkelerin geçmişten kalan sorunları (Durand Hattı ve Peştunistan Meselesi) vardır. Bu sorunlara ek olarak özellikle 1979 SSCB’nin Afganistan işgalinden sonra Pakistan Afganistan arasında dini aşırıcılık yanlısı gruplar, terör örgütleri ve terörizm olgusu gibi konular bu ülkeleri, bölgeyi ve uluslararası güvenliği tehdit edecek olan meseleler olarak ortaya çıkmıştır. Terörizm olgusu, 1990’lardan günümüze kadar Afganistan ve Pakistan’ın en büyük sorunlarından biri olarak ve her iki ülke de kendi topraklarında terörizm kanserine karşı hayatta kalma mücadelesi vermektedir. 11 Eylül 2001’de Amerika Birleşik Devletleri’ne (ABD) karşı yapılan terörist saldırıları ABD’nin uluslararası bir koalisyon ile ‘Terörizme Karşı Savaş’ adlı operasyonu ile Afganistan’da müdahalede bulundu. Pakistan da bu savaşta ABD’nin yanında yer alarak Afganistan konumunda terörizme karşı mücadelede aktif rol oynadı. Uluslararası koalisyon güçleri ve Pakistan mücadelenin ilk yıllarında terörist gruplarını etkisiz hale getimeyi başardı, terörist grupları büyük kayıplara maruz kaldılar ve birçoğu Afganistan-Pakistan sınırındaki eyaletlere kaçtılar ve kendilerine sığınak buldular. Fakat sonraki yıllarda bu gruplar daha aktif hale gelerek Afganistan ve Pakistan devletlerine karşı daha şiddetli ve etkileyici eylemlere başvurdular. Bu dönemden sonra her iki ülkede bir terörizm dalgası ve siyasi aktörlerle karşı karşıya kalmıştır ve politika yapıcıları terörizmle mücadele stratejilerini etkin bir şekilde uygulamak ve barışı sağlamak için çözümler bulmaya çalışmıştır. Bu kapsamda araştırmanın amacı 11 Eylül 2001 Sonrası Pakistan’ın Terörizmle Mücadelesinin Afganistan Milli Güvenliğine Etkisinin incelenmesidir. Bu araştırma şu sorulara cevap aramaktadır. Pakistan’ın terörizmle mücadelesi Afganistan güvenliğini nasıl ve hangi yönde etkiledi? Pakistan Afganistan’da ne arıyor? Pakistan’ın Afganistan’da aradığı faydalar nelerdir? Pakistan’ın ulusal çıkarları, Afganistan’daki terörist grupları ve Taliban’ı destekleyerek ve güçlendirerek güvence altına alınacak mı?
11-13 yaş grubu kick boks sporcularına uygulanan 8 haftalık thera-band antrenmanlarının bazı fiziksel ve motorik özellikler üzerine etkisi
(Kastamonu Üniversitesi, 2023) Kızılbağ, Özcan
Bu araştırmanın amacı, thera band ile yapılan sekiz haftalık antrenmanlarının, 11-13 yaş grubu erkek kick boks sporcularında bazı fiziksel ve motorik özelliklere etkilerinin incelenmesi ve literatüre katkıda bulunulmasıdır. Bu çalışma 11-13 yaş grubu erkek kick boks sporculardan oluşan (n=16), kontrol grubu (n=8) ve çalışma grubu (n=8) katılımcıları ile gerçekleştirilmiştir. 8 haftalık theraband antrenman programı öncesinde (ön-test) ve sonrasında (son-test) ölçümleri alınmıştır. Fiziksel ve motorik ölçümler; Boy, kilo, vücut kütle indeksi, vücut yağ yüzdesi, kavrama kuvveti, sırt kuvveti, bacak kuvveti, 10m-20 m sürat koşusu, yıldız denge testi, T çeviklik testi, reaktif çeviklik testi, dikey sıçrama testi, durarak uzun atlama testi ve anaerobik sprint testi (Pediatrik RAST) uygulanmıştır. Kontrol grubu 8 hafta boyunca haftanın 3 günü rutin kick boks antrenmanlarına devam etmiştir. Çalışma grubu ise 8 hafta boyunca haftada 3 gün kontrol grubuyla rutin i kick boks antrenmanlarına katılmış buna ekstra olarak antrenmanı olmadığı 3 gün theraband antrenmanı yapmışlardır. Çalışma grubuna 14 hareketden oluşan 3 bölgeyide içeren 45-50 dakikalık antrenman programı uygulanmıştır. Çalışmalar yeşil renkli therabandlar ile yaptırılmıştır. Bireylerden elde edilen verilerin analizi Windows işletim sistemi altında çalışan SPSS 18.0 istatistik paket programı ile yapılmıştır. Gruplarda teraband eğitimi öncesi/başlangıcı ve sonrası/bitişi verilerinin karşılaştırılması, parametrik koşullar sağlanmadığı için "Wilcoxon kriteri" kullanılarak yapılmıştır. Değişken sonuçlar aritmetik ortalama standart sapma (X±SD) olarak gösterilir. Her iki gruptaki egzersiz öncesi ve sonrası farklılıkları karşılaştırmak için Mann-Whitney U-testi kullanılmıştır. Tüm istatistiksel verilerde anlamlılık düzeyi (p<0,05) olarak alınmıştır. Çalışma ve kontrol grubunun ön, son test farklılıkları incelendiğinde dikey sıçrama, durarak uzun atlama, bacak ve sırt kuvveti, t testi ve yıldız denge testi sonuçları üzerine anlamlı farklılıkların olduğu görülmüştür. Bu sonuçlardan yola çıkarak 8 haftalık teraband antrenmanlarının 11-13 yaş kickbokcuların kuvvet ve denge becerilerini geliştirdiği söylenebilir.
11244 no'lu evkâf defterine göre Kastamonu vakıfları
(Kastamonu Üniversitesi, 2023) Kuşçu, Fadime Özcan
Vakıf kurumları iyilik ve hayırseverlik çatısı altında sosyal, ekonomik, sağlık, dini, eğitim, şehircilik ve kültürel faaliyetlerin gerçekleştirilmesine katkı sağlamıştır. Bu sayede toplumsal dayanışma kültürü artmıştır. Bu çalışmada 1840-44 tarihli 11244 numaralı Evkâf Defteri’nde muhasebeleri tutulan Kastamonu vakıfları ele alınmıştır. Kastamonu 1841-1846 yılları içerisinde Bolu müşirliği adı altında teşkil edilen vilayetin içinde yer almaktaydı. Evkâf Defteri’nde Kastamonu merkez, köy ve ilçelerinde 80 adet vakıf tespit edilmiştir. Bu vakıflar kendi içerisinde hayrî, para, avârız ve aile vakıfları olarak tasnif edilmiştir. Bu vakıfların devamlılığı için vakıflara gelir olarak hububat, dükkân, çiftlik, mezra ve nakit para vakfedilmiştir. Evkâf Defteri’nde yer alan vakıfların muhasebeleri sayesinde vakıfların gelir ve gider kalemleri ortaya koyulmuştur. Böylece Kastamonu vakıflarının bütüncül tarihine bir katkı olması açısından bu defterde tespit edilen vakıfların mülkleri ve görevlilerinin tespitinin referans olması amaçlanmıştır.
145 Numaralı Gaziantep Şer'Sye sicili (H. 1267-1271 / M. 1851-1855 S.1-108 transkripsiyon ve değerlendirme
(Kastamonu Üniversitesi, 2022) Erkan, Mustafa
Şer’iyye Sicilleri Osmanlı Devleti içinde mevcud olan sosyo-kültürel, ve ekonomik yaşamı zamanımıza değin nakleden ve bizlere çok mühim malumât veren ve bu cihetiyle de maziye ışık tutan çok kıymetli yazılı olan kaynaklardan birisidir. Osmanlı’daki davalarda zabıt altına alınan bu pek değerli dökümanlar, kaleme alındığı zamandaki devir ve o yöre ile ilgili çokça ehemmiyetli bilgiler barındırmaktadır. Bu çalışma, Türk tarih ve kültürü yönünden de büyük bir ehemmiyete sahip olan şer‘iye sicillerinden H.1267-1271/M.1851-1855 tarihleri arasında Gaziantep’te kayıt altına alınmış olan Şer‘î mahkeme vesikalarını içerisinde barındırmaktadır. Toplamda 215 sahifeden müteşekkil olan bu sicil defterinin 1-108 sayfa aralıklarını bu çalışmamıza konu edindik. Bu evrakların 126 tanesi hukuksal nitelikte, 6 tanesi ise idârî muhtevadaki dökümanlardan meydana gelmekte olup toplam 132 adet evrak barındırmaktadır. Defter iki sayfa yan yana getirilip mikrofilmleri o şekilde çekilmek suretiyle tek sayfa haline dönüştürülmüştür. Defterde, merkez teşkilattan gelen arzuhâller (dilekçe), fermânlar, buyruldular ve nişân-ı şerifler gibi idari içerikteki dökümanlar ile nafaka, miras, vâsi tayin etme, boşanma, alacak-verecek gibi hukûksal içerikte belgeler sınıflandırarak değil de, rastgele kayıt altına alınmıştır. Bu deftere içerik olarak baktığımızda o dönemdeki Gaziantep’in idari, sosyal, kültürel, ekonomik durumu hakkında nisbeten bilgi sahibi olduğumuzu görmekteyiz. Transkripsiyonunu yapmaya çalıştığımız belgelerin konuları, içeriği, diplomatiksel hususiyetleri, hicri-miladi tarih ve kısa evrak telhisleri bütün evraklar için farklı bir tablo içinde sunulmak suretiyle okuyucuya kolaylık olması sağlanılmaya çalışılmıştır.
171 NUMARALI KASTAMONU ŞER‘İYYE SİCİLİNİN TRANSKRİPSİYON VE DEĞERLENDİRMESİ (H.1324/1328-M.1906-1910)
(Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2018) GÜNEY HORASANLI, REYHAN
Bu tez, yerel tarih çalıĢmalarında ve Osmanlı hukuku, Ģer i„ mahkeler, kadılık kurumu gibi konuları ele alan diğer çalıĢmalarda ana kaynak niteliği taĢıyan Ģer„iyye sicillerinden biri olan, 171 numaralı Kastamonu ġer„iyye Sicili‟nin trankripsiyonu üzerine yapılmıĢtır. Sicil içerisinde mahkame kayıtları ve belgelerden sosyal, kültürel, toplumsal, hukuki, idari ve iktisâdi bilgiler elde edilmeye çalıĢılmıĢtır. Nitekim çalıĢmanın amacı tam da bu konularda yapılacak araĢtırmalara hizmet etmektir. 171 numaralı sicil içerisindeki belgelerin en doğru biçimde transkripsiyonu yapılmaya çalıĢılmıĢ, açık ve net bir düzen oluĢturalarak, kargaĢada uzak bir Ģekilde bu tezde yazıya dökülmüĢtür. ÇalıĢmanın en son bölümünde ise bu belgelerden yararlanılarak genel bir çerçeve oluĢturalarak, sicilin çeviri aĢamasında elde edilen tecrübeler araĢtırmalarla paylaĢılmıĢtır.
18. yüzyıl osmanlı eğitiminde yenileşme çabalarına ulemanın yaklaşımı
(Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2022-10) Dilekci, Kübra
Bu araştırmada Osmanlı Devleti’nin 18. Yüzyılda yenilik hareketlerine ulemanın tavrına temas edilmiştir. Çalışma, araştırma yapılan diğer kaynaklar üzerinden incelenmiş olup, Osmanlının eğitim sisteminin kuruluştan itibaren nasıl bir gelişme içerisinde seyir ettiği aktarılmaya çalışılmıştır. 18. Yüzyılda eğitimde yenilik hareketlerinin önemli payını eğitim alanı, askeri okullar, Avrupa’dan getirilen uzmanlar oluşturmuştur. 18. Yüzyılla beraber ilmi alanlarda değişimlere değinilen bu araştırmada, eğitim alanlarında yapılan ıslahatlar ve bunların nedenleri üzerinde durulmuştur. Gerçekleştirilen eğitim faaliyetlerine ulemanın yaklaşımı, gösterdikleri destek ve tepki kapsamında ele alınmaktadır. Kuruluştan itibaren İlmiye sınıfı içerisinde aktif olarak bulunan ulemanın yenileşme çabalarına desteği kendi imtiyazlarını sağlamak amacıyla olmuştur. Alt tabakaya mensup ulema kesimi ise yenileşme çabalarında pasif bir konumda yer almıştır. 18. Yüzyılda Osmanlı Devleti’nin eğitim kurumlarında batı etkisinin görülmesi, ulemanın merkezi yönetime yakınlığı derecesi onların bu duruma nasıl bir yaklaşım sergilediğini açıkça ortaya koyacaktır.
1867-1878 TARİHLERİ ARASINDA OSMANLI BASININDA ALİ SUAVİ'NİN YERİ VE ÖNEMİ
(Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2018) TINIK, DİLEK
Çok yönlü bir gazeteci ve Tanzimat aydını olan Ali Suavi; dönemin fikir akımları olan Türkçülük, İslamcılık ve Batıcılıktan etkilenmiş bir kimsedir. Çıkarmış olduğu gazetelerde pek çok konuya değinmiştir. Bunun yanı sıra, kitapları ve tercüme eserleri de bulunmaktadır. Muhalif bir kimlik olarak karşımıza çıkan Suavi, Batının ilerlemesinden etkilenmiş ve Osmanlı Devleti'nin o dönemde Batı‟daki gelişmelerden faydalanması gerektiğine inanmıştır. Tenkitleri yüzünden sürgün edilmesinin yanında, yazıları sansürlenmiş ve hatta gazetesi kapatılmıştır. Çalışmanın konusunu oluşturan Ali Suavi'nin Osmanlı basınındaki yeri, yayınlanmış yazıları ışığında ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Ayrıca, dikkat çekici farklı yorum ve yazıların yanına bazı değerlendirmeler eklenmiştir. Ali Suavi hakkında yapılan çalışmaların az olduğu saptanmıştır. Özellikle tarihsel açıdan Suavi'nin değerlendirilmesi yeterli boyutta değildir. ÇalıĢmanın sonunda bahsedilen gazete ve belgelerden alınan metinler ekler kısmında bulunmaktadır.
19. YÜZYILDA ÇARLIK RUSYA’SININ TÜRKİSTAN COĞRAFYASINDA EĞİTİM VE KÜLTÜR POLİTİKALARI
(Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019) BAYAR, Salih
Altın Orda Devleti’nin siyasi varlığı sonlandıktan sonra bölgede etkin bir güç olarak ortaya çıkan Çarlık Rusya’sı, XVI. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Türkistan coğrafyasında yayılmacı politikalar izlemiştir. Çarlık Rusya’sının yayılma politikası XIX. yüzyılın ikinci yarısına kadar sürmüştür. Çarlık Rusya’sının, büyük bir coğrafyayı teşkil eden Türkistan’a yayılması tek bir hükümdarın döneminde ya da tek bir askeri sefer ile gerçekleştirmemiştir. Bu uzun süreç neticesinde Türkistan’da hâkimiyet kuran Çarlık Rusya’sı bu coğrafyadaki egemenliğini sadece askeri kuvvet ile sağlayamayacağını anlamış ve Türkistan’da eğitim ve kültür politikaları geliştirmiştir. Türkistan hanlıkları ise kendi aralarındaki çekişmelerden dolayı Rus yayılmasına karşı koyamamışlardır. Türkistan’da yaşayan Türk nüfusu arasında bir birlik olmadığından dolayı Rus yayılmasının önü açılmıştır. Türk toprakları Rus egemenliğine geçtikten sonra Çarlık Rusya’nın uyguladığı misyonerlik faaliyetlerine ve Ruslaştırma siyasetine açık hale gelmiştir. Bu çalışma ile Çarlık Rusya’sının, Türkistan coğrafyasındaki Ruslaştırma siyaseti doğrultusunda, eğitim ve kültür alanındaki uygulamaları ortaya koyulmuştur. Bu bağlamda Rusya’nın yürüttüğü siyasetin Türkistanlılar üzerindeki etkilerinin ne boyuta ulaştığı ve Türkistanlıların sosyal ve kültürel yaşamlarına sirayeti konu edinilmiştir.
19. yüzyılda Osmanlılarda kolera salgınları ve etkileri
(Kastamonu Üniversitesi, 2023) Sönmez, Züleyha
Salgın hastalıklar tarih boyunca topluluklar halinde yaşayan insanlar için hayatın her döneminde tehdit oluşturmuştur. Geçmiş çağlardan günümüze kadar yol açtığı sonuçları itibariyle devletleri ve insan hayatını her daim etkisi altına almıştır. Osmanlı Devleti de bulunduğu konum itibariyle bir geçiş güzergâhı olması sebebiyle salgın hastalıkların etkisini her daim yaşamıştır. Salgın hastalıklar tarihi incelendiği zaman özellikle 19. Yüzyılda etkisinin çok fazla olduğu ve dünya çapında ciddi bir yayılım gösterdiği görülmektedir. İnsan gruplarının hareket halinde olması ve konumu nedeniyle kolera salgını bu dönemde Osmanlı topraklarına yayılım göstermiş ve ciddi kayıpların yaşanmasına yol açmıştır. Hastalığın yayılma durumuna uygun olarak kordonlar ve karantinalar uygulanmaya çalışılmış, insan nüfusunun yaygın olduğu hastalığın yayılma durumunun daha yoğun görüldüğü bölgelere doktor tayinleri yapılmıştır. Ayrıca sıhhi önlemlerle temizlik şartlarına son derece dikkat edilmeye çalışılmış, gerekli memur, güvenlik görevlisi ve sağlık elemanlarının görevlendirilmesi yapılarak hastalığın etkisinin en aza indirilmesi için dönemin şartlarına göre tedbirler alınmaya çalışılmıştır.
1920’li yıllarda sovyet aydınlarının türkiye’ye bakışı
(Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2022-06) Mevlütoğlu, Aziz
XX. yüzyılın başlarında Türkiye’de çok önemli olaylar cereyan etmekteydi. İkinci Meşrutiyet, Trablusgarp Savaşı, Balkan Savaşları, Birinci Dünya Savaşı, akabinde Osmanlı Devleti’nin çöküşü, Anadolu topraklarının İtilaf Devletleri tarafından işgâli ve nihayet, Millî Mücadele sonucunda büyük zaferin kazanılması ve Türkiye Cumhuriyeti’nin ilânı bu döneme damgasını vuran başlıca hadiselerdir. Cumhuriyet’in kuruluşuna müteakip hayata geçirilen inkılâplar da ülkenin sosyo-kültürel, ekonomik ve politik hayatının dikkate değer unsurları arasında kendi yerlerini bulmuşlardır. Araştırmanın konusu, XX. yüzyıl başlarında ve bilhassa 1920’li yıllarda Türkiye’de gerçekleşmiş olan bütün bu süreçleri ele alan Sovyet aydınlarının eserleridir. Bahsi geçen yazarların kaynak olarak yararlandığımız eserleri 1920’li yıllarda basılmışlardır. Bu çalışmamızda isimleri pek duyulmamış Sovyet aydınları R. Süleyman, M. P. Pavloviç, V. A. Gurko-Kryajin, F. A. Raskolnikof ve P. Kitaygorodski’nin bir tanıtımı yapılarak, onların Türkiye hakkındaki eserleri karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Çalışma sonrasında bahse konu olan yazarlar ve eserlerinin bilim çevrelerince kıymet görmediği sonucuna ulaşılmıştır. Bilindiği üzere 1920’li yıllarda Sovyetler, Türkiye ile sıkı bir temas halindeydiler. Bu iki devlet arasında mevcut olan iyi ilişkilerin yerini zamanla soğuk münasebetler almışsa da Sovyetlerin Türkiye’ye olan ilgisi hiç azalmamıştır. Sovyet kaynaklarının öğrenilmesi dönemin tarihinin ve Sovyetlerin Türkiye’ye yaklaşımının aydınlatılmasına katkı sunacaktır. Bu çalışmada bunun bir örneği yapılarak Sovyetlerin Türkiye’ye bakış açısında görülen boşluklar kısmen de olsa giderilmeye çalışılmıştır.

Browse

Browsing by Title