1920’li yıllarda sovyet aydınlarının türkiye’ye bakışı

Abstract

XX. yüzyılın başlarında Türkiye’de çok önemli olaylar cereyan etmekteydi. İkinci Meşrutiyet, Trablusgarp Savaşı, Balkan Savaşları, Birinci Dünya Savaşı, akabinde Osmanlı Devleti’nin çöküşü, Anadolu topraklarının İtilaf Devletleri tarafından işgâli ve nihayet, Millî Mücadele sonucunda büyük zaferin kazanılması ve Türkiye Cumhuriyeti’nin ilânı bu döneme damgasını vuran başlıca hadiselerdir. Cumhuriyet’in kuruluşuna müteakip hayata geçirilen inkılâplar da ülkenin sosyo-kültürel, ekonomik ve politik hayatının dikkate değer unsurları arasında kendi yerlerini bulmuşlardır. Araştırmanın konusu, XX. yüzyıl başlarında ve bilhassa 1920’li yıllarda Türkiye’de gerçekleşmiş olan bütün bu süreçleri ele alan Sovyet aydınlarının eserleridir. Bahsi geçen yazarların kaynak olarak yararlandığımız eserleri 1920’li yıllarda basılmışlardır. Bu çalışmamızda isimleri pek duyulmamış Sovyet aydınları R. Süleyman, M. P. Pavloviç, V. A. Gurko-Kryajin, F. A. Raskolnikof ve P. Kitaygorodski’nin bir tanıtımı yapılarak, onların Türkiye hakkındaki eserleri karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Çalışma sonrasında bahse konu olan yazarlar ve eserlerinin bilim çevrelerince kıymet görmediği sonucuna ulaşılmıştır. Bilindiği üzere 1920’li yıllarda Sovyetler, Türkiye ile sıkı bir temas halindeydiler. Bu iki devlet arasında mevcut olan iyi ilişkilerin yerini zamanla soğuk münasebetler almışsa da Sovyetlerin Türkiye’ye olan ilgisi hiç azalmamıştır. Sovyet kaynaklarının öğrenilmesi dönemin tarihinin ve Sovyetlerin Türkiye’ye yaklaşımının aydınlatılmasına katkı sunacaktır. Bu çalışmada bunun bir örneği yapılarak Sovyetlerin Türkiye’ye bakış açısında görülen boşluklar kısmen de olsa giderilmeye çalışılmıştır.