BAZI DOĞU KAYINI ( Fagus orientalis Lipsky.) POPÜLASYONLARINA AĠT 2+0 YAġLI ÇIPLAK KÖKLÜ FİDANLARIN MORFOLOJİK VE FİZYOLOJİK KARAKTERŞİSTİKLERİ

Abstract

Tür için çeşitlilik, orman ağaç türleri için hem dış biyotik ve abiyotik faktörlere dayanıklılık için önemli bir gösterge hem de farklı ekolojik şartlardaki ağaçlandırma alanları için adaptasyon kabiliyeti imkanı sunan bir hususiyettir. Bu çalışmada; Bursa-İnegöl, Balıkesir-Dursunbey, Sakarya-Akyazı, Kastamonu-Çatalzeytin, Devrek-Tefen, Devrek-Akçasu ve Bartın-Yenihan popülasyonlarından temin edilen tohumlar, Zonguldak Orman Bölge Müdürlüğüne bağlı Gökçebey Orman Fidanlığında yetiĢtirilmiĢtir. Çıplak köklü fidanların 2. yıl vejetasyon sonundaki fizyolojik ve morfolojik özellikleri tespit edilmiĢtir. Morfolojik özelliklerde; fidan boyu (FB), fidan kök boğaz çapı (KBÇ), dal sayısı (DS), dal kalınlığı (DK), fidanın gövde taze ağırlığı (GTA) ve kök taze ağırlığı (KTA), gövde kuru ağırlığı (GKA) ve kök kuru ağırlığı (KKA) ağırlıkları gibi karakteristikleri incelenirken, fizyolojik özelliklerde ise; klorofil a, klorofil b, toplam klorofil (a+b), nisbi nem (%) ve transpirasyon oranı gibi karakteristikler belirlenmiştir. Ölçülen morfolojik özellikler kullanılarak ayrıca; gürbüzlük indisi (GĠ), katlılık (G/K) değeri, Dickson kalite indisi, kök yüzdesi (%Kök) gibi fidan kalite özellikleri de hesaplanmıĢtır.

Verilerin analizinde varyans analizi ile çoklu test kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda; Aynı ekolojik koşullar altında popülasyonlar arası istatistiki anlamda önemli farklılıklar tespit edilmiştir. Katlılık ve gürbüzlük indisi dışındaki bütün morfolojik karakterler üzerinde popülasyon farklılığının önemli varyasyon oluşturduğu belirlenmiştir. Ayrıca, toplam klorofil ve fidan nispi nem oranı üzerinde popülasyonlar arasında önemli farklılık tespit edilmiştir. Devrek-Akçasu, DevrekTefen, Sakarya-Akyazı ve Bartın-Yenihan orijinleri fizyolojik özellikler bakımından da üst sıralarda yer aldığı tespit edilmiştir. Transpirasyon değeri bakımından Bursa-İnegöl popülasyonu en yüksek değeri (243,59), Bartın-Yenihan popülasyonu ise en düşük değeri (231,75) göstermiştir