Bazı tıbbi aromatik bitki tohumlarında hormon uygulamalarının çimlenme ve fidecik karakterlerine etkisi

Abstract

Bitkiler doğrudan veya dolaylı olarak dünyadaki yaşamın kaynağını oluşturmaktadırlar. Dünya nüfusunun hızla artması, bitkilere olan ihtiyacı da artırmakta, bu durum birim alandan alınan ürün miktarını artırmaya yönelik uygulamaların yapılmasını gerekli kılmaktadır. Özellikle son yıllarda bitki gelişimini ve dolayısıyla ürün miktarını artırmaya yönelik olarak sıkça kullanılan uygulamalardan birisi de hormon uygulamalarıdır. Bitki hormonları, bitkilerin büyüme ve gelişiminde önemli düzeyde rol oynayan maddelerdir. Bu çalışma kapsamında da farklı hormon uygulamalarının, tıbbi aromatik özellikleri dolayısıyla geniş bir kullanım alanı bulan ekinezya, çörekotu ve mor fesleğen bitkilerinin fideciklerinin gelişimine etkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışma kapsamında çalışmaya konu bitkilerin tohumları üzerinde IAA, IBA, NAA ve GA3 hormonlarının üçer dozu, yoğun (1 000 ppm, 2 500 ppm ve 5 000 ppm) ve seyreltik (50 ppm, 100 ppm ve 200 ppm) şekilde uygulanmış, böylece kontrol grupları ile birlikte her bir tür için 26’şar uygulama gerçekleştirilmiştir. Uygulamaların çimlenme yüzdesi (CY), kök boyu (KOKB), kök sayısı (KOKS), kök boğazı çapı (KBC), dalsız gövde boyu (DSZG), gövde çapı (GC), toplam boy (TB), yaprak sayısı (YS), kat sayısı (KT), en büyük yaprak boyu (ENBY), en büyük yaprak eni (ENBYE) ve yaprak sapı uzunluğu (YSU) karakterlerine etkisi belirlenmiştir. Çalışma sonucunda bazı karakterler arasında tür bazında çok yüksek düzeyde farklılıklar olduğu belirlenmiştir. Çalışma sonucunda elde edilen veriler, uygulanan hormonların, çalışmaya konu karakterleri farklı düzeylerde etkilediğini ortaya koymaktadır. Bu sonuç uygulama açısından son derece önemlidir. Çalışma sonuçları kullanılarak uygulamada istenilen karakteri en fazla etkileyen hormon uygulaması seçilebilir.