Ortaokul matematik öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının orantısal ve orantısal olmayan ilişkileri bilme ve ayırt edebilme durumlarının incelenmesi

Abstract

Orantısal akıl yürütme becerisi günlük yaşamda sıklıkla karşılan ve matematik dersindeki pek çok konunun anlaşılması için gerekli olan bir kavramdır. Orantısal akıl yürütme becerisinin kazanımı için temel gerekliliklerden bir tanesi orantısal ve orantısal olmayan durumları ayırt edebilme becerisidir. Bu anlamda, araştırmada ortaokul matematik öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının orantısal ve orantısal olmayan durumları bilme ve birbirinden ayırt edebilme başarılarının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma tarama yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunda Batı Karadeniz Bölgesi’nde yer alan bir eğitim fakültesinin ilköğretim matematik öğretmenliği 4. sınıf öğrencileri ve aynı bölgede görev yapan ortaokul matematik öğretmenleri yer almıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen iki farklı tanıma testi uygulanmıştır. Testlerin ilk aşamasında; orantısal, ters orantısal, toplamsal, sabit, doğrusal ve parabolik ilişki olmak üzere altı farklı ilişki problemi farklı bağlamlarda verilmiştir. İkinci aşamada ise belirtilen ilişki türlerinin farklı temsilleri verilerek ilişki türlerini tanımaları, açıklamaları ve ilişki türüne uygun bir problem kurmaları beklenmiştir. Veri analizinde t-testi, kikare testi ve betimsel istatistik yöntemleri kullanılmıştır. Araştırmanın ilk aşamasından elde edilen bulgular problemlerde kullanılanbağlamın orantısal ve orantısal olmayan problemleri çözme başarısını etkilediğini göstermiştir. İkinci aşamada ulaşılan bulgular, katılımcıların orantısal olmayan durumların temsilleri ile ilgili yanlış bilgilere sahip olduklarını ve denklemli temsillerde grafikli temsile kıyasla daha başarılı oldukları görülmüştür. Öğretmenlerle öğretmen adaylarının karşılaştırıldığı durumlarda ise öğretmenler iki aşamada da daha başarılı olmuştur.