Ahşap kakma eserlerin korunması ve onarımı: Röliker haç örneği

Abstract

Ahşap, insanlar tarafından çok uzun yıllardır tercih edilen bir malzemedir. Ahşap eserler ise kültürümüzün önemli bir parçası olup, ait oldukları dönem ve coğrafya hakkında değerli bilgiler sunmaktadır. Toplumsal kültürün devamlılığını sağlamak ve gelecek kuşaklara aktarmak amacıyla, ahşap eserlere doğru koruma ve onarım işlemlerinin yapılması gerekmektedir. Ülkemizde bu alandaki uzman sayısının yetersizliği ve sınırlı sayıdaki çalışmalar bilgi birikiminin yetersiz kalmasına yol açmaktadır. Bu çalışma, özel bir koleksiyonda yer alan ahşap kakma bir eserin koruma ve onarım uygulamalarını kapsamaktadır. Röliker haç örneği, organik ve inorganik malzemelerin bir arada bulunduğu kompozit bir ahşap eser olması nedeniyle seçilmiştir. Bu örnekle, ahşap eserlerin korunması ve onarımı işlemlerinde kullanılan malzeme ve teknikler hakkında derinlemesine bir araştırma yapmak hedeflenmiştir. Çalışmada, eserin koruma ve onarım uygulamaları yapılmış, bu işlemlerde kullanılan araç-gereç ve teknikler belirlenmiş; eserin uzun yıllar boyunca bozulmadan korunabilmesi amaçlanmıştır. Kakma ahşap eserlerin malzeme ve teknik özellikleri, kullanım alanları ile mevcut eserin belgenmesi, bozulmaları ve koruma-onarım süreçleri ele alınmıştır. Uygulanacak işlemlere karar verilmesinde farklı bilimlerden destek alınmıştır. Geleneksel koruma ve onarım işlemlerinin yanı sıra ileri tekniklerle yapılan belgeleme işlemlerinden de yararlanılmıştır. Belgeleme işlemlerinde görüntüleme tekniklerinde kullanılan ultraviyole ve optik mikroskop gibi araçlar kullanılarak eserin korunma durumu incelenmiş; arkeometrik çalışmalara dayalı işlemlerde ise X-Işını Floresans (XRF) ve Fourier Dönüşümlü Kızılötesi Spektroskopisi (FTIR) incelemelerine yer verilmiştir. Koruma onarım çalışmaları süresince kullanılan malzeme ve yöntemler, eserin özgün dokusunu koruma ve estetik değerini yeniden kazandırma hedefleri doğrultusunda seçilmiştir. Böylece esere zarar veren etkenler en aza indirilmiş ve gelecek nesillere ulaşması sağlanmıştır. Bu çalışma, ahşap eserlerin sağlıklı bir şekilde geleceğe aktarılmasında karşılaşılan problemlere ışık tutma ve ilgili literatüre katkı sağlama konusunda önem arz etmektedir.