Kızılçam ve karaçam meşcerelerinde hava hallerine bağlı olarak ölü ve canlı yanıcı madde nem içeriğinin belirlenmesi

Abstract

Orman ölü örtü tabakası içerisinde bulunan nem, tutuşma ile doğrudan ilgilidir. Ölü örtüde çeşitli boyutlarda bulunan yanıcı maddeler içerisindeki nem miktarının gün içerisinde nasıl bir değişim gösterdiğinin belirlenmesi, yangın potansiyelinin ortaya konulması açısından son derece önemlidir. Bugüne kadar yapılan çalışmaların çoğu ölü örtüdeki yanıcı madde nem içeriklerinin belirlenmesi ile ilgili olup, canlı yanıcı madde nem içeriğinin belirlenmesi ile ilgili uluslararası çalışma ise yok denecek kadar azdır. Bu yönüyle bu çalışma, ülkemiz için ilk olma özelliğini taşımaktadır. Bu çalışma, Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü, Karadere Orman İşletme Müdürlüğü ile İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü Kanlıca Orman İşletme Müdürlüğündeki karaçam ve kızılçam ormanlarında gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmanın amacı, orman yangınlarının başladığı ölü örtüdeki nem değişiminin hava hallerine bağlı olarak nasıl değiştiğinin belirlenmesidir. Diğer bir ifade ile hava hallerine bağlı olarak ölü örtü ve ağaçların tepe kısmında bulunan yanıcı maddelerdeki nem içeriğinin modellenmesidir. Kızılçam ve karaçam meşcerelerinin ölü örtü (ibre, 0-0,6 cm, 0,6-2,5 cm çaplarındaki materyaller) ve humus tabakasından örnekler ile ağaçların tepe taç kısmından (canlı ibre, sürgün, 0-0,3 cm ve 0,3-0,6 cm çaplı ince dallar) örnekler gün içerisinde 13:00-14:00 saatleri arasında alınmıştır. Nem içeriklerinin ölçülmesi için yanıcı madde örnekleri rastgele alınmıştır. Arazide örneklerin alınması sırasında meteorolojik veriler, araziye kurulan mobil meteorolojik (nisbi nem, sıcaklık, rüzgar) istasyonundan elde edilmiştir. Çalışma alanından alınacak örnekler yaş olarak arazide tartılarak, daha sonra fırın kurusu ağırlıkları belirlenmek üzere laboratuvara getirilmiştir. Örneklerin yaş ve kuru ağırlıkları değerlendirilerek nem içerikleri belirlenmiştir. Ölü ve canlı yanıcı madde nem içerikleri verileri ile meteorolojik veriler SPSS istatistik programında analiz edilmiştir. Yanıcı madde nem içerikleri ile meteorolojik veriler arasındaki ilişkileri belirlemek ve modeller geliştirmek için korelasyon ve regresyon analizleri yapılmıştır. Sonuçlar, Ülkemizde tüm yangın amenajman uygulamaları (örneğin kontrollü yangınların planlanması, yangın tehlike oranları, yangın potansiyeli ve yangın davranışının anlaşılması) için kullanışlı olabilir.