Yerel ceviz çeşidinde (Juglans regia L.) abiyotik stres faktörlerine karşı dayanıklılık mekanizmasının belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmada yerel ceviz (Juglans regia L.) genotipinin farklı abiyotik stres faktörlerine karşı tepkisi araştırılmıştır. Bunun için 5 L hacminde 2:2:1 oranında harç (torf:bahçe toprağı:kum) karışımı içeren saksılarda yetiştirilen 5-6 yapraklı ceviz fidanlarına tuz (75, 150 ve 225 mM NaCl), ağır metal (2 mg/L FeCl3, NiCl2 ve ZnCl2), kireç (2 g/L CaCO3), fabrika baca tozu (2 g/L) ve kurak (%50) stresi uygulamaları altı hafta süresince uygulanmıştır. Uygulamalardan sonra toplanan yaprak örneklerinde fotosentetik pigment, protein, prolin miktarı, malondialdehit (MDA) ve hidrojen peroksit (H2O2) konsantrasyonu, APx, CAT ve SOD aktiviteleri ölçülmüştür. Bulgulara göre klorofil b, toplam klorofil ve karotenoit miktarı kireç ve ağır metal uygulamasında; protein demir, baca tozu ve çinko uygulamasında; prolin, H2O2, APx ve SOD değerleri tüm stres uygulamalarında; CAT değeri çinko, nikel ve kireç uygulamalarında yüksek bulunmuştur. MDA içeriği ise kireç uygulamasında yüksek, diğer gruplarda düşüktür. Sonuç olarak yerel ceviz genotipi, tuz konsantrasyonları ve kuraklığa duyarlı; ağır metal toksisitesine toleranslı ve fabrika baca tozu ve CaCO3 uygulamalarına ise orta derecede toleranslı bulunmuştur.