Türkiye’de Köylere İçme Suyu Hizmetinin Götürülmesinde Demokrat Parti Örneği (1950-1960)

Abstract

Demokrat Parti’nin (DP) iktidara geldiği 14 Mayıs 1950 tarihinden hükümet darbesiyleiktidardan uzaklaştırıldığı 27 Mayıs 1960 tarihine kadar Türkiye’de köylere içme suyu hizmetiningötürülmesi ve bu hizmetin köy yaşam şartlarına olan yansımaları çalışmanın konusunu teşkiletmektedir. Çalışma, DP döneminde köylere içme suyu götürme faaliyetleri (1950-1960) başlığı ilesınırlandırılarak tek dönem halinde ele alınmıştır. Türkiye’de köylere içme suyu hizmetiningötürülmesi ve bu hizmetin köy yaşam koşullarına olan katkıları sayısal veriler ışığındadeğerlendirilmiştir. Çalışmanın kaynak materyalini, Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi belgeleri, resmiyayınlardan; TBMM Zabıt Ceridesi, kanunlar ve tutanak dergileri, Türkiye Cumhuriyeti ResmiGazetesi, istatistik yıllıkları ve Ayın Tarihi’nin yanı sıra dönemin süreli yayınları arasında bulunanekonomi dergilerinin makaleleri oluşturmaktadır. Konu incelenirken, köylere içme suyugetirilmesinin kırsal kesimin sosyo-ekonomik yapısına sağladığı katkılar göz önüne alınarakdeğerlendirilmelerde bulunulmuştur. Çalışmada elde edilen sonuçlar şunlardır: DP Hükümeti,kendini iktidara taşıyan köylü kesime minnet borcunu ödemek maksadıyla yıllarca ihmal edildiğiifade olunan köylere su getirme çalışmalarına katılmış, çeşitli programlar kapsamında ve bütçedenaldığı ödeneklerle her yıl içme suyu götürülen köy sayısını vilayetler bazında yaptığı icraatlarlaartırmıştır. 18 Aralık 1953 tarih ve 6200 sayılı yasayla kurulan Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü(DSİ) sayesinde, köy içme suları için gerekli teknik organizasyon ve kontrol sağlanarak çalışmalardaha sistemli hale getirilmiştir. Dahası 1959 yılı başlarından itibaren teknik güç ve bilgi isteyen veiçme suyu getirilmesi zor köylerin su faaliyetleri DSİ tarafından gerçekleştirilmesi için çalışmalaryürütülmüştür. Bu suretle 1950-1960 döneminde 196 milyon lira harcama yapılıp 24 bin köye içmesuyu getirilmesiyle Türkiye’de birçok köyün sağlıksız ve sıhhi olmayan içme suyu sorunuhalledilmiştir.