KUR’AN-I KERİM’DE “YA EYYÜHENNAS (EY İNSANLAR)” HİTABI OLAN ÂYETLERİN TAHLİLİ

Abstract

İnsanı kendine muhatap kabul eden Yüce Allah‟ın kuluyla olan iletişiminin son halkası Kur‟an-ı Kerim, aynı zamanda O‟nun insanoğluna bir hitabıdır. İndiriliş amacı bütün insanlığa yönelik bir hitabı ifade etse de içeriğine baktığımızda farklı hitap şekillerinin de Kur‟an-ı Kerim‟de yer aldığını görüyoruz. Kur‟an-ı Kerim‟in anlaşılması ve yorumlanması açısından da önemli bir yere sahip olan Kur‟an-ı Kerim‟deki hitap şekillerine bir çok usül kitabında yer verilmiş ve bu konuda farklı sınıflandırmalara gidilmiştir. Ancak bu hitap şekilleri içerisinde “Ya” (ey) nida edatı ile başlayanların önemli bir yere sahip olduğunu görüyoruz. Biz de bu çalışmamızda hitap şekli olarak Kur‟an-ı Kerim‟de yirmi bir âyette yer alan “Ey insanlar! (ya eyyühennas)” hitabı üzerinde durmaya ve bu hitabın yer aldığı âyetlerde hitapla muhatap arasındaki ilgiyi ortaya koymaya çalıştık. Bunu yaparken de hitabın yer aldığı âyetin içeriğini, önceki ve sonraki âyetlerle olan bağlantısını, varsa nüzul sebeplerini ve âyetteki kavramları dikkate aldık. İki ana bölümden oluşan tezimizin ilk bölümünde ikinci bölüme hazırlık niteliği olması bakımından hitap kavramı, “ya” nida edatı ve Kur‟an-ı Kerim‟deki hitap şekilleri üzerinde durduk. İkinci bölümünde ise “Ey insanlar! (ya eyyühennas)” hitabının yer aldığı âyetlerin tahliline çalıştık. Bu tahlili de isimlerini tezimizin kaynaklar kısmında zikredeceğimiz tefsir kitaplarını esas alarak yapmaya çalıştık. Tahlilimizdeki genellik ve hususilik içeren ifadeler de bu faydalandığımız tefsir kitapları kapsamında dikkate alınmıştır. Tezimize kaynak teşkil eden tefsir kitaplarını da hem içerik olarak hem de dönemsel olarak farklı olanlardan seçmeye çalıştık. Tahlilimizin neticesinde bu hitabın yer aldığı âyetlerde hitabın muhatabı konusunda hitabın genelliği ve hususiliği konusunda farklılıklar olduğunu, bu konuda müfessirlerin genel olarak her bir âyet için ortak bir fikir oluşturmadıklarını gördük.