Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü karaçam (Pinus nigra J.F. Arnold) meşcerelerine ilişkin ekolojik tabanlı büyüme modelleri

Abstract

Bu çalışmada, Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü’ndeki eşit yaşlı, saf ve doğal karaçam meşcereleri için ekolojik tabanlı büyüme modelleri geliştirilmiştir. Büyüme modellerinin geliştirilmesinde çalışma alanı içerisinde yer alan üç ekolojik bölgeden alınan toplam 274 örnek alan verisi kullanılmıştır. Ekolojik bölgelere ilişkin farklılıkların tek ağaç ve meşcere gelişimi üzerindeki etkilerini belirleyebilmek için büyüme modellerinin indirgenmiş ve tam model formlarının parametre tahminleri Doğrusal Olmayan Regresyon Analizi ile elde edilmiş ve geliştirilen modellere ilişkin tahminlerin ekolojik bölgelere göre farklılığı ise Doğrusal Olmayan Ekstra Kareler Toplamı yöntemi ile test edilmiştir. Ekolojik bölgelere ilişkin farklılıkların gerek tek ağaç ve gerekse meşcere düzeyindeki tahminlerde önemli etkilere sahip olduğu ve her bir ekolojik bölge için farklı parametre setlerini içeren tam model yapılarının kullanımının uygun olduğu belirlenmiştir. Çalışma kapsamında Richards büyüme modelinden türetilmiş genelleştirilmiş çap-boy modelinin tam model formuna ilişkin düzeltilmiş belirtme katsayısı (Rdüz2 ) 0,931 olarak hesaplanmıştır. Karaçam meşcerelerine ilişkin yetişme ortamı verim gücünün belirlenebilmesi amacıyla Genelleştirilmiş Cebirsel Fark Yaklaşımı ile Bertalanffy-Richards büyüme modelinden türetilen dinamik bonitet endeks modelinin tam model formuna ilişkin Rdüz2 değeri 0,988 olarak belirlenmiştir. Meşcere büyüme modellerine ilişkin Rdüz2 değerleri; orta çap için 0,749, orta boy için 0,988, ağaç sayısı için 0,863, göğüs yüzeyi için 0,952 ve hacim için 0,962 olarak elde edilmiştir. Aşamalı Regresyon Analizi yöntemi ile geliştirilen tek ağaç modeli; konu ağacın göğüs çapı, yarışma endeksi, meşcere yaşı, sıklık derecesi ve bonitet endeksi değişkenlerine bağlı olarak son 5 yıllık ortalama çap artım değerini tahmin edecek şekilde düzenlenmiştir. Tek ağaç modelinin tam model formuna ilişkin Rdüz2 değeri de 0,493 olarak belirlenmiştir. Çap dağılımlarının modellenmesinde ise farklı olasılık yoğunluk fonksiyonları kullanılmış ve tüm ekolojik bölgeler için en başarılı sonuçlar Johnson SB dağılımı ile elde edilmiştir. Geliştirilen büyüme modellerinin hata dağılımları ve büyüme kanuniyetlerine uygunlukları grafik yöntemle incelenmiş ve başarılı sonuçlar elde edilmiştir. Karaçamın tek ağaç ve meşcere düzeyinde gelişiminin üç ekolojik bölge için önemli farklılıklar gösterdiği Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü’nde kullanılmak üzere her bir ekolojik bölge için bonitet endeks ve sıklığa bağlı hasılat tabloları düzenlenmiştir.