KASTAMONU ORMANLARINDA RÜZGÂR ZARARLARININ MAKSİMUM ENTROPİ YÖNTEMİ İLE MODELLENMESİ

Abstract

İklimsel aşırılıklar, canlılar üzerinde alışık olmadıkları koşullar yarattıklarından dolayı bazı olumsuzluklar meydana getirmektedirler. Bunlardan biri olan rüzgârlar, şiddeti yüksek ve uzun süreli yaşandığında, ağaçlar ve orman üzerinde, münferit ya da meşcere boyutunda kapsamlı hasarlara sebep olmaktadır. Zararın derecesi ağaçların yetişmekte olduğu ortam koşullarına bağlı olarak, kökten sökülüp devrilmekten, gövdeden kırılmaya ve eğilmeye kadar değişen üç kategoride değerlendirilmektedir. Zararın şiddeti ve kapsamı, diğer meteorolojik etmenlerin de katılımı ile felaket düzeyine ulaşabilmektedir. Meşcereler olgunlaştıkça, uygulanan silvikültürel müdahaleler sonucu, bütünlüğünü çoğu zaman kaybetmekte ve ansızın beliren beklenmedik bir rüzgârın yıkıcı etkilerine yakalanabilmektedirler. Doğa olaylarına müdahale edilemeyeceğinden dolayı, rüzgâr estiğinde zarar oluşmasına sebep olan faktörlerin neler olduğunun anlaşılması, karar vericilere stratejiler geliştirebilmeleri için fayda sağlayacaktır. Zararın derecesi alınacak tedbirlerle hafifletilebilir. Bu çalışmada, Kastamonu ormanlarındaki 15 Mart 2013 tarihinde yaşanan şiddetli fırtına sonucu oluşan büyük boyutlu zararın oluşmasında etkili olan çevresel faktörlerin belirlenmesi ve rüzgâr risk haritasının oluşturulması hedeflenmiştir. Analizler sonucu, bonitet sınıfı, yağış ve meşcere tiplerinin, zararın şiddetine etki seviyesinin diğer değişkenlere kıyasla daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Bonitet sınıfında I durumundaki yetişme ortamındakilerin riskten daha çok etkilendiği sonucu ortaya konulmuştur. Yağışta ise fırtına zararı gerçekleşmeden birkaç gün önceki yağışların toprağı doygun hale getirerek, gevşetmesi sonucu fırtına zararı riskini yükselttiği belirlenmiştir. Meşcere tiplerinde, saf ibreli ve ibreli karışımlarının riskten en çok etkilendiği sonucu bulunmuştur. Fırtına zararı gerçekleşen alanların kategorize edilmeden tamamının risk modellemesi oluşturulmuştur.