Florya Atatürk Orman Parkında vejetasyon tipinin toprağın bazı fiziksel ve kimyasal özelliklerine etkileri

Abstract

Vejetasyon tipi, ziyaretçi aktiviteleri, rekreasyon çalışmaları vb faaliyetler kent ormanlarında farklı mikro ortamlar oluşturabilmektedir. Buna bağlı olarak toprak özelliklerinde de farklılıklar meydana gelmektedir. Çalışma İstanbul Florya Atatürk Ormanında yürütülmüştür. Kent ormanı servi ile kaplı alanlar, çam türleri ile kaplı alanlar, doğal otsu bitki örtüsü ile kaplı alanlar, az yoğunluklu karışık ağaç ve çalılarla kaplı alanlar, yoğun yaprak döken ağaçlar ve çalılarla kaplı alanlar ve sürekli biçilen çim alanları olmak üzere 6 farklı vejetasyon tipine bölünmüştür. Alanı temsil edecek şekilde toplam 40 toprak örneği alınmıştır. Toprak örneklerinde pH, elektriksel iletkenlik (EC), tekstür, kireç içeriği, organik madde ve yarayışlı fosfor (P2O5) içeriği belirlenmiştir. PCA (Temel bileşenler analizi) ile toprak verileri ve vejetasyonla parametreleri ilişkilendirilmiştir. Vejetasyon tipleri arasındaki farklılıkların aydınlatılması için verilere ANOVA uygulanmış ve LSD ile ortalamalar gruplandırılmıştır. Ayrıca toprak özelliklerinin mekansal olarak değişiminin belirlenmesi amacıyla kriging enterpolasyonuyla toprak özelliklerine ilişkin haritalar üretilmiştir (ArcGIS 10.2 kullanılarak). Genel olarak toprak özellikleri yönüyle alanda belirgin bir varyasyon olduğunu belirlenmiştir. Ancak pH, EC yönüyle mekansal değişkenliğin de son derece düşük seviyede kaldığı, tekstür yönüyle ise varyasyonun orta seviyede olduğu saptanmıştır. Alanda toprakların genel olarak drenaj ya da havalanmaya mani olmayacak şekilde kaba bir yapıya sahip olduğu ve vejetasyondan etkilenmediği belirlenmiştir. Toprakların organik madde (%0,53 - 4,69 arasında) ve kireç kapsamında (%3,5 - 60,43) ise önemli düzeyde varyasyon (VK sırasıyla; 41,57 ve 47,00) olduğu saptanmıştır. Alınabilir fosfor içeriğinde (1,2 - 60,2 kg/da) en yüksek seviyede varyasyon (VK=147,93) görülmüştür. Bununla birlikte, tüm değişkenler arasında sadece organik maddenin vejetasyon tiplerinden önemli ölçüde etkilendiği (p <0.05) belirlenmiştir. Çalışma sonucunda; alanın idaresinde kullanılabilecek bazı pratik sonuçlar ortaya konulmuş ve vejetasyon tipinin toprak özelliklerine kısmen etkilediği belirlenmiştir.