Dr. Muhammed Hasan Cebel'in "El-mu'cemu-l İştikaki el-Muassıl li Alfaz el-Kur'an el Kerim" eserinde anlam değişmesi

Abstract

Araştırmacıların çaba ve gayretleri, semantik gelişim üzerine yoğunlaşmıştır. Semantik gelişim, anlamı belirleyen, art arda gelişen değişimler sonucunda oluşan modern semantik biliminin odak noktasını oluşturur. Anlam, dil çalışmalarının amacıdır. Bu çalışmamız, modern bilim insanlarının belirlediği özel kılma (tahsis), genelleme (tamim) ve aktarım (intikal) kelimelerinin temsil ettiği üç olguya göre semantik anlam gelişimi olgusunu incelemeyi amaçlamaktadır. Bunun yanında, hakkında çok az bir çalışma yapılmasının dışında gereken ilgiyi görmemiş, büyük bir araştırmacı olan Dr. Muhammed Hassan Cebel’e ışık tutmayı amaçlamaktadır. Daha önce sözlüğü hakkında herhangi bir çalışma yapılmamıştır. Bu çalışmamız, uygulama yönü başta olmak üzere, özellikle büyük ve önemli bir grup Arapça lügat ve sözlüklere dayanmaktadır. Bunun nedeni de; sözcüklerin tespiti, ifadelerin bir dönemden diğerine geçişte oluşan anlam gelişimini belirleme, bu konudaki kanıtları ve karşıt görüşleri tespit etme ve Dr. Cebel’in sözcüğün ve semantik gelişimin sunumunda hemfikir veya karşıt olduğu sözlüklere odaklanmadır. - Etimolojik sözlükte geçen bazı semantik gelişim örneklerini incelememiz sonucunda şu sonuçları elde ettik: - Semantik daralma, modern toplum hayatının gereksinimleri neticesinde ortaya çıkan dilsel bir zorunluluktur. - Semantik sözcük dairesi genişleyerek insanlar eski anlamı unutularak ondan uzaklaşmış ve bu yeni anlam yayılmıştır. - Semantik aktarımda önceki iki olguda olduğu gibi anlam daralmaz veya tamim edilmez, tam tersine sözcük değişerek önceki anlamı ve konusundan başka bir noktaya geçer.