Şehir markası yaratma süreci ve Kastamonu şehir markası için bir model önerisi

Abstract

Genelde ürün ve hizmetler için kullanılan ve bir firmanın ürün ve hizmetlerini diğer firmanın ürün ve hizmetlerinden ayırt edilmesini sağlayarak firmaların rekabet gücünü arttıran “marka” kavramı, günümüzde sadece mal ve hizmetler için kullanılmamaktadır. Globalleşen dünyada artık kişiler, ülkeler, şehirler de bir marka haline gelebilmektedirler. Son yıllarda turizm sektöründeki rekabetin de etkisiyle şehirlerarasında da büyük bir markalaşma yarışı başlamıştır. Bu nedenle hem dünyada hem de ülkemizde birçok şehir, küresel boyutlarda yaşanan rekabetten olumsuz etkilenmemek, şehre ait değerleri daha fazla insana tanıtmak ve bunun sonucunda da şehre gelen turist sayısını arttırarak turizm pastasından büyük pay almak istemektedir. Marka şehirlere yatırımcılar da daha fazla yatırım yapmakta bu durumun sonucunda da şehir ekonomik anlamda canlanmakta, şehir halkının refah seviyesi yükselmekte ve istihdam olanakları artmaktadır. Günümüzde marka olmanın önemini kavrayan şehirler, kendilerine değer katabilmek, daha çok ziyaretçi ve yatırımcı tarafından tercih edilebilmek, farklılıklarını ortaya koyabilmek, diğer şehirlerle rekabet edebilmek için markalaşmaya yönelmişlerdir. Bu rekabet ortamında marka şehir olmak isteyen şehirlerin, rakiplerine karşı avantajlarını ön plana çıkartacak birtakım stratejiler geliştirmesi ve bu stratejiler doğrultusunda hareket etmesi gerekmektedir. Bir şehrin marka bir şehir haline gelmesi kısa sürede gerçekleşebilecek bir durum değildir. Bazı şehirlerin markalaşma süreçleri yüzyıllar sürmüştür. Günümüzde ise iletişim imkânları ve teknolojinin gelişmesiyle bu süreç daha kısa vadeye yayılabilmektedir. Şehir markalaşması süreci bir anlamda şehir için uygun bir marka kimliği oluşturularak, şehre çekicilik kazandırılması çalışmalarının toplamıdır. Şehirlerin marka haline gelmesi için bileşenlerinin bilimsel çalışmalarla belirlenmesi gerekmektedir. Kastamonu’nun bir marka değerinin olmaması ve Kastamonu’nun tanınırlığının artmasında marka değerinin oluşturulmasının önemli olduğu düşüncesi araştırmanın temelini oluşturmaktadır. Bu çalışmanın amacı; Osmanlı Döneminin eyalet merkezi, sahip olduğu kültürel ve tarihi değerler ile bir açık hava müzesi konumunda olan Kastamonu şehrinin mevcut durumunun analizini yaparak ve sahip olduğu değerlerin şehir markalaşmasında ne derece yeterli ve etkili olduğunu belirleyerek Kastamonu’nun markalaşma sürecine fayda sağlamaktır. Bu çerçevede bu çalışma ile elde edilen bilgiler ışığında Kastamonu şehri için bir model önerisi geliştirilmiştir. Araştırma amaçlarını gerçekleştirmek için şehrin yöneticileri ve Kastamonu turizmine yön verdiğine inanılan kişi ve kurumlara yönelik bir alan araştırması yapılmış, “Marka Şehir” konusunda veri elde edilmeye çalışılmıştır. Araştırma verileri yüz yüze görüşme ve e-posta aracılığı ile yürütülen görüşme tekniği ile elde edilmiştir. Ucu açık soruların yöneltildiği araştırmada katılımcıların yanıtları betimsel analiz yöntemi ile sınıflanarak gruplandırılmış, sıklık ve yüzdelerle çözümlenmiştir. Bu amaç doğrultusundaçalışmanın yöntemi nitel araştırma modellerinden eylem araştırması olarak belirlenmiştir. Yapılan araştırma sonucunda Kastamonu şehrinin markalaşması için ön plana çıkartılması gereken marka şehir unsurları, şehrin avantaj ve dezavantajları, marka kimlik unsurları, şehir algısı imajı, Kastamonu Halkı imajı, Kastamonu turizm potansiyeli, Kastamonu’yu simgeleyen unsurları belirlenerek, Kastamonu’nun “Marka Şehir” olması yolunda atılacak adımlar için şehrin yöneticilerine bir yol haritası çizilmiştir. Genelde ürün ve hizmetler için kullanılan ve bir firmanın ürün ve hizmetlerini diğer firmanın ürün ve hizmetlerinden ayırt edilmesini sağlayarak firmaların rekabet gücünü arttıran “marka” kavramı, günümüzde sadece mal ve hizmetler için kullanılmamaktadır.