İnsan kolorektal kanser hücrelerine farklı sarımsak (allıum satıvum l.) ekstraktlarının antikarsinojenik etkisinin araştırılması

Abstract

Kolorektal kanser, üçüncü en yaygın kanser türüdür ve kansere bağlı ölümlerin ikinci en yaygın nedenini oluşturmaktadır. Ailesel ve kalıtsal faktörlerin yanı sıra fiziksel hareketsizlik, obezite, sigara ve alkol tüketimi gibi çevresel yaşam tarzı, kolorektal kanser ile ilişkili bilinen risk faktörlerini oluşturmaktadır. Gelişmiş ülkelerde kolorektal kanserin görülme sıklığındaki yükseliş, sayılan bu nedenlerin yanı sıra, artan yaşlanan nüfusa, sağlıksız modern beslenme alışkanlıklarına ve sigara kullanımı gibi risk faktörlerindeki artışla ilişkilidir. Yürütülen bu tez çalışmasında, sarımsak (Allium Sativum) ve ısıl fermentasyonla elde edilmiş siyah sarımsak ekstraktlarının, kolorektal kanser hücrelerinin (HCT116) proliferasyonu üzerine inhibisyon etkisinin tespiti amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, beyaz ve siyah sarımsak kullanımı ile farklı yöntemlerle hazırlanmış dört farklı sarımsak ekstraktı kullanılarak bunların, HCT116 hücre hatları üzerindeki etkileri araştırılarak IC50 değerleri tespit edildi. Ayrıca, bu ekstraktların sağlıklı hücreler üzerine olan etkileri sıçan femur kemik iliğinden elde edilen mezenkimal kök hücreler kullanılarak belirlenmeye çalışıldı. Beyaz sarımsak ve siyah sarımsak maserat yağı elde etmek için baz yağ olarak zeytinyağı kullandı. Tez kapsamında beyaz sarımsak maserat yağı, siyah sarımsak maserat yağı, beyaz sarımsak uçucu yağı ve beyaz sarımsak etanol ekstrelerinin antikarsinojenik etkinliği test edildi. Zeytin yağı ve cisplatin kontrol olarak kullanıldı. Elde edilen bulgular zeytinyağında hazırlanmış beyaz sarımsak maserat yağının ve siyah sarımsak maserat yağının, insan kanser hücrelerinin proliferasyonunu farklı oranlarda artırdığı tespit edildi. Beyaz sarımsak etanol ekstraktının insan kolon kanseri hücrelerinin büyümesini inhibe ederek hücrelerin ölmesini sağladığı, ancak en etkili sitotoksik etkinin beyaz sarımsak uçucu yağının kullanımı ile elde edildiği görüldü. Mezenkimal kök hücreler ile yapılan kontrol testlerinde ise tüm ekstraktların sağlıklı hücreler üzerinde sitotoksik etki göstermediği tespit edildi. Sonuç olarak, siyah sarımsak maserasyonunun antikarsinojenik etkisi üzerine, farklı baz yağların kullanımının araştırılması gerektiği düşünülmektedir. Ayrıca, beyaz sarımsak uçucu yağlarının antikarsinojenik ajan olarak farmakolojide, sulu ekstraktlarının ise geleneksel tedavide bitkisel ilaç olarak kullanımı önerilmektedir.