Problem çözmede görselleştirme ve görsel temsil kullanma

Abstract

Bu araştırmanın amacı, matematik problemi çözme süreçlerinde görselleştirme ve temsile dayalı etkinlikler yoluyla yapılan öğretimin 8. sınıf öğrencilerinin problem çözme başarılarına, problem çözmeye ve matematik dersine yönelik tutumlarına etkisini incelemektir. Araştırmada ayrıca öğrencilerin etkinliklerden sonra genel problem çözme davranışları ile görsel temsil kullanma davranışları da detaylı olarak incelenmiştir. Araştırmada nicel ve nitel verilerin birlikte olduğu karma yöntemin açıklayıcı deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2018-2019 eğitim öğretim yılında Batı Karadeniz’de bir ilçede devlet okulunda Matematik Uygulamaları dersini alan 54 sekizinci sınıf öğrencisi oluşturmuştur. Araştırmanın nicel boyutu tek gruplu ön testson test deneysel desen ile nitel boyutu ise durum çalışması deseni ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmada veri toplama aracı olarak öğrencilerin problem çözme başarılarındaki değişimi incelemek amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilen Problem Çözme Başarı Testi ile problem çözme ve matematik dersine yönelik tutumdaki değişimi incelemek amacıyla Matematik Problemi Çözme Tutum Ölçeği ve Matematik Tutum Ölçeği, ayrıca öğrencilerle yapılan görüşmelerin kayıtları kullanılmıştır. Araştırmanın nicel boyutunda veri analizi olarak Wilcoxon İşaretli Sıra Testi, Mann Whitney U Testi, Kruskal Wallis Testi, Bağımlı Örneklem t Testi, Bağımsız Örneklem t Testi ve ANOVA Testi kullanılırken, nitel boyutunda betimsel analiz kullanılmıştır. Görselleştirme ve temsil kullanarak yapılan öğretim öğrencilerin problem çözme başarılarını istatistiksel olarak anlamlı etkilerken öğrencilerin cinsiyetlerine ilişkin anlamlı bir farkın olmadığı, anne – baba eğitim durumlarında anlamlı bir farkın olmadığı görülmüştür. 8. sınıf öğrencilerinin problem çözmeye yönelik tutumları “öğretim” boyutunda anlamı bir fark yaratmazken, “hoşlanma” boyutunda ön test lehine bir fark yaratmıştır. Problem çözmeye yönelik tutumda ön test ve son test puanlarında cinsiyete göre anlamlı bir farklılık yaratmazken anne – baba eğitim durumlarında ön testte ilkokul – lise mezunun babalarda lise mezunu baba lehine bir farklılık vardır. 8. sınıf öğrencilerinin matematik dersine yönelik tutum ile ilgili ön test ve son test puanları arasında ön test lehine anlamlı bir farklılık vardır. Öğrencilerin cinsiyet, anne-baba eğitim durumlarının arasında anlamlı bir farklılık yoktur. Öğrencilerle yapılan mülakatlar sonucunda öğrencilerin genel olarak olgusal bilgi ve strateji bilgisini doğru ve yerinde kullanarak doğru görseller oluşturabildikleri görülmüştür. Bununla birlikte problem çözme başarısı düşük öğrencilerin bu bilgi türlerini kullanmada daha fazla eğitime ihtiyaçları olduğu görülmektedir. Bazı problemlerde öğrencilerin kavramsal veya işlemsel bilgi bağlamında eksik olmasına rağmen doğru strateji bilgisi ile problemi doğru ve anlamlı bir şekilde çözebildikleri görülmüştür.