Farklı iklim bölgelerindeki şehirlerde bazı iklim parametreleri ve biyokonfor değerlerinin mevsimsel değişimi ve haritalanması

Abstract

Geniş bir bölgede, çok uzun zaman içerisinde aynı kalan ortalama hava şartları olarak tanımlanan iklim, insanların fiziksel çevresini şekillendirdiği gibi ayrıca, sağlığını, mutluluğunu, psikolojisi, yaşam tarzı kısacası bütün hayatını etkileyen bir faktördür. İklim bileşenlerinden sıcaklık, yağış, nem ve rüzgâr hızı gibi çevre şartlarının, insanların kendilerini daha sağlıklı ve dinamik hissettikleri aralıklarda olması yani, bu değerlerin insanlar için uygun aralıklarda olması “biyoklimatik konfor” veya kısaca “biyokonfor” olarak isimlendirilir. İklimin, insan biyokonforu üzerindeki etkisinden dolayı insanların yaşamlarını sürdürdükleri fiziksel çevrenin tasarım ve planlanmasında öncelikle bölgedeki iklimi anlamak, değerlendirmek ve insanların kendilerini rahat hissedecekleri ortamı oluşturmak gerekmektedir. Ülkemiz bulunduğu coğrafik konum itibariyle üç ana iklim tipinin etkisi altındadır ve bu iklim tiplerinin gösterdikleri klimatik şartlar birbirinden oldukça farklıdır. Ayrıca bu iklim tiplerinin görüldüğü alanlarda topografik koşullar iklim bileşenlerinin önemli ölçüde farklılaşmasına sebep olabilmekte ve bu durum biyokonfor alanlarını şekillendirmektedir. Bu çalışmada, ülkemizde farklı iklim tiplerinin hüküm sürdüğü alanlarda biyokonfor açısından uygun alanların nasıl şekillendiği belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaç doğrultusunda Akdeniz iklim tipinin hüküm sürdüğü bölgede Antalya ve Çanakkale, Karasal iklim tipinin hüküm sürdüğü bölgede Ağrı ve Malatya, Karadeniz iklim tipinin hüküm sürdüğü bölgede ise Samsun ve Rize illerinin uzun dönemlik meteorolojik verileri kullanılarak biyokonfor açısından uygun alanlar mevsimsel ve yıllık bazda belirlenmiştir. Çalışma sonucunda çalışmaya konu illerde görülen iklim tipleri ve buna bağlı olarak iklim parametreleri arasında büyük oranda fark olduğu, benzer şekilde aynı iklim tipinin hâkim olduğu iller arasında da önemli ölçüde fark bulunabildiği belirlenmiştir. Ayrıca, farklı iklim bölgeleri ve farklı illerde biyokonfor açısından uygun alanların oluşmasını engelleyen iklim bileşenlerinin farklılık gösterebildiği, topografyanın da biyokonfor alanlarını önemli ölçüde etkilediği belirlenmiştir.