Boylu ardıç (Juniperus excelsa M. Bieb.) odununun bazı fiziksel, mekaniksel ve kimyasal özellikleri

Abstract

Bu çalışmanın amacı, boylu ardıç (Juniperus excelsa M. Bieb.) ağacının bazı fiziksel, mekaniksel, kimyasal ve anatomik özellikleri ile yüzeylerine uygulanan verniklerin adezyon direnci, yüzey sertlik değerleri ve odun renginin belirlenmesidir. Bu amaçla, deneylerde kullanılacak boylu ardıç ağacı (Juniperus excelsa M. Bieb.) Kastamonu Taşköprü Orman İşletme Şefliği Düzdağ mevkii’inden temin edilmiştir. Deney numunelerinin anatomik incelemelerinde ışık mikroskopu kullanılmış, odunun enine, radyal ve teğet kesitleri ile traheid boyları, lümen genişlikleri incelenmiştir. Uçucu yağ elde edebilmek için hidrodistilasyon yöntemi kullanılmış, yaprakların, kozalakların ve dal odunlarının ekstraktif madde içeriklerinin belirlenmesi için alkol-benzen çözünürlüğü deneyi uygulanmıştır. Ayrıca, numunelere soğuk su çözünürlüğü, sıcak su çözünürlüğü ve kül tayini işlemleri uygulanmıştır. Mekanik özelliklerin tespiti amacıyla odun örneklerine liflere paralel yönde basınç direnci, liflere paralel yönde çekme direnci, eğilme direnci ve eğilmede elastiklik modülü, liflere paralel yönde makaslama direnci ve brinell sertlik direnci deneyleri uygulanmıştır. Bunun yanında, boylu ardıç odununun renk değişimleri CIE(Commission Internationale de l’Eclairage) L*a*b* renk sistemi kullanılarak tespit edilmiş ve birbirleri ile karşılaştırılmış, odunun vernik adezyon direnci ve vernik yüzey sertlik ölçümleri yapılmıştır. Sonuç olarak, boylu ardıç odununda traheidlerin radyal ve teğet çeperlerinin her iki yüzeyinde de kenarlı geçitler bulunmaktadır. Özışını paranşim hücreleri ile traheidlerin karşılaşma yerlerindeki yarı kenarlı geçitler kupressoid tiptedir. Ayrıca, boyuna yönde paranşim hücrelerine de rastlanılmıştır. Odunun hava kurusu yoğunluğu 0,58gr/cm³, tam kuru yoğunluğu 0,55gr/cm³ ve LDN değeri %21,51olarak tespit edilmiştir. Boylu ardıcın eğilme direnci 64,72N/mm², elastikiyet modülü 4403,5N/mm², liflere paralel basınç direnci 35,42N/mm², liflere paralel çekme direnci 55,18N/mm², makaslama direnci 5,41N/mm², brinell sertlik değerleri enine kesitte 4,5 BHN teğet kesitte 2,79 BHN ve radyal kesitte ise 2,18 BHN olarak bulunmuştur. Kozalakların, yaprak ve dal odunlarına kıyasla en fazla ekstraktif madde içeriğine sahip olduğu tespit edilmiştir. Vernik katmanlarında yüzey sertliği su bazlı vernikte daha tüksek tespit edilmiştir. Diğer taraftan adezyon direnci sentetik vernikte daha yüksek tespit edilmiştir. Benzer şekilde renk değişimi sentetik vernikte daha yüksek olarak tespit edilmiştir. Genel olarak ardıç odunlarının diğer birçok odun türlerine göre çürümelere karşı daha dayanıklı olduğu bilinmektedir. Çürümelere karşı ardıç odunundaki bu dayanıklılığının odun içerisinde bulunan ekstraktif madde içeriklerinden yada bu çalışmada bulunan %21,51 değerindeki düşük LDN değerinden mi kaynaklandığı üzerine yeni çalışmaların yapılmasında fayda görülmektedir. Benzer şekilde, ardıç ağaçlarının tıbbi ve aromatik özellikleri üzerindeki çalışmaların sürdürülmesi gerektiği düşünülmektedir.