Fen bilimleri öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının teknoloji öz-yeterlik düzeylerinin ve eğitimde teknoloji kullanım amaçlarına yansımalarının incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada, fen bilimleri öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının eğitimde teknoloji kullanımı öz-yeterlik düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca, araştırmanın bir diğer amacı, fen bilimleri öğretmenlerinin derslerinde teknoloji kullanmalarına yönelik görüşlerinin alınmasıdır. Araştırmanın katılımcılarını, 2021-2022 eğitim-öğretim yılında Kastamonu İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı ortaokullarda görev yapan 227 fen bilimleri öğretmeni ve Kastamonu Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Bölümü, Fen Bilgisi Öğretmenliği Programında öğrenim gören 71 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada, nicel ve nitel araştırma yöntemlerinin bir arada kullanıldığı karma araştırma yönteminin bir çeşidi olan sıralı açıklayıcı desen kullanılmıştır. Araştırmanın nicel verileri, fen bilimleri öğretmenlerine ve öğretmen adaylarına uygulanan Eğitimde Teknoloji Kullanımı Öz-Yeterlik Ölçeği ile, nitel verileri ise 12 fen bilimleri öğretmenine uygulanan Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu ile toplanmıştır. Araştırmadan elde edilen nicel veriler, SPSS paket programı ile, nitel veriler ise betimsel olarak analiz edilmiştir. Verilerin analizi sonucunda, fen bilimleri öğretmenlerinin çoğunluğunun (%82,38) eğitimde teknoloji kullanımı öz-yeterlik düzeyleri “çok yüksek”, fen bilgisi öğretmen adaylarının ise yaklaşık yarısının (%50,70) eğitimde teknoloji kullanımı öz-yeterlik düzeyleri “yüksek” olarak tespit edilmiştir. Fen bilimleri öğretmenlerinin eğitimde teknoloji kullanımı öz-yeterlik düzeyleri, cinsiyet ve eğitim seviyesi değişkenlerine göre farklılaşma gösterirken, yaş ve kıdem yılı değişkenlerine göre farklılaşmadığı görülmüştür. Erkek ve lisansüstü eğitim seviyesine sahip fen bilimleri öğretmenlerinin eğitimde teknoloji kullanımı öz-yeterlik düzeylerinin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Fen bilgisi öğretmen adaylarının eğitimde teknoloji kullanımı öz-yeterlik düzeyleri cinsiyet, anne ve baba eğitim seviyeleri değişkenlerine göre farklılaşmazken, sınıf seviyesi değişkenine göre ise 1. sınıf ile 2. sınıf arasında, 2. sınıf lehine ve 1. sınıf ile 4. sınıf arasında 4. sınıf lehine anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Araştırmanın nitel verilerinin analiz sonucunda, fen bilimleri öğretmenleri derslerinde özellikle konuların pekiştirilmesinde, kalıcı öğrenmenin sağlanmasında, dersi daha dikkat çekici hale getirmede teknolojiyi kullandıklarını belirtmişlerdir. Özellikle teknoloji öz-yeterlik düzeyi yüksek olan fen bilimleri öğretmenlerinin derslerinde teknolojiyi kullanım amaçlarını daha iyi gerekçelendirdikleri görülmüştür. Araştırmadan elde edilen bulgular ışığında, fen bilimleri öğretmenlerine ve fen bilgisi öğretmen adaylarına fen eğitiminde teknolojiden sıklıkla yararlanmaları önerilmektedir.