Sapsız meşenin toprak organik karbon ve toplam azot stokları üzerinde gelişme çağlarının etkisi: Taşköprü, Kastamonu örneği

Abstract

Bu çalışmanın amacı sapsız meşe (Quercus petraea (Matt.) Liebl.) meşcerelerinde toprak organik karbon (TOK) ve toplam azot (TA) stokunun meşcere gelişme çağlarına göre değişiminin ortaya konulmasıdır. Bu amaçla, sapsız meşenin dört farklı gelişme çağındaki (a, b, c ve d) meşcerelerinde çalışılmıştır. Farklı meşcere gelişme çağlarının 0-10 cm, 10-20 cm, 20-30 cm derinlik kademelerinden toplam 72 adet toprak örneği ve toprak yüzeyi ölü örtü örneklemesi yapılmıştır. Toprak mineral katmanlarında (30 cm’ye kadar), TOK stokları gençlik ve sıklık çağında (Ma) 31,49 ton ha-1 , sırıklık ve direklik çağında (Mb) 10,64 ton ha 1 , ince ağaçlık çağında (Mc) 24,76 ton ha-1 ve orta ağaçlık (Md) çağında 55,04 ton ha-1 olarak hesaplanmıştır. TOK, meşcere gelişme çağları arasında önemli (R2=0,714; p=0,000) farklılıklar göstermiştir. Meşcerelerden gençlikten orta ağaçlık çağlara geliştiğinde, TA stoku gençlik ve sıklık çağında (3,39 ton ha-1 ) önemli ölçüde artarken, sırıklık ve direklik çağında (1,18 ton ha-1 ) ve ince ağaçlık çağında (1,81 ton ha-1 ) azalmış ve orta ağaçlık çağında (3,03 ton ha-1 ) yine artmıştır. 0-10 cm’deki TOK stokunun en yüksek yüzdesi (%39,12) sırıklık ve direklik çağındaki sapsız meşe meşcerelerinde depolanmıştır. Ayrıca, ölü örtü birikimi meşcere gelişme çağlarıyla artmıştır. Sonuç olarak, bu çalışma farklı gelişme çağındaki meşcerelerde topraktaki TOK ve TA depolanmasında farklılıklar görülmesi sapsız meşe meşcerelerinin atmosferdeki CO2 için yutak olmasında önemli bir rol oynadığını göstermektedir. Ayrıca, farklı meşcere geliştirme aşamalarının ormanların potansiyel C stokunun belirlenmesinde, C depolamasına etki eden faktörlerin ortaya çıkarılmasında ve C ve N döngüsünün etkisinin belirlenmesinde etkili olduğu söylenebilir