Kastamonu yöresinde arazi kullanım farklılığının (orman-çayırlık-tarım alanları) toprak karbon ve azot tutulumuna olan etkileri

Abstract

Arazi kullanımı önemli derecede toprak özelliklerini etkilemekte ve uygun olmayan uygulamalar toprağın ve çevre kalitesinin bozulmasına yol açmaktadır. Kastamonu Bölgesinde gerçekleştirilen bu çalışmada, farklı arazi kullanımlarının (orman, ziraat ve otlak alanlar) bazı toprak özellikleri, karbon ve azot depolama oranları üzerine olan etkilerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Uludağ göknar meşcereleri ile bitişiğindeki otlak ve ziraat alanları bu amacı gerçekleştirmek ve bazı toprak özellikleri ile karbon ve azot depolama oranlarını belirlemek amacıyla seçilmiştir. Mineral toprak örnekleri iki farklı toprak derinlik kademesinden (0-10 cm ve 10-20 cm) alınmış ve bu örneklerin toprak tekstür, su tutma kapasitesi, tuzluluk, kireç miktarı, organik madde, fosfor ve potasyum konsantrasyonu yanında toplam karbon ve azot miktarları gerçekleştirilmiştir. Toprak karbon ve azot depolama kapasitesi ise toprak hacmi, toprak hacim ağırlığı değerleri ile toplam karbon ve azot miktarlarının çarpımından hesaplanmıştır. Sonuçlar incelendiğinde, ziraat alanlarının en düşük karbon ve azot miktarına, en az karbon ve azot depolama kapasitesine ve en düşük Karbon/Azot oranına sahip olduğu tespit edilmiştir. Orman ve otlak alanlar ise birbirine yakın sonuçlar göstermiştir. Genel olarak, 0-20 cm toprak derinliği dikkate alındığında, ortalama karbon depolaması en yüksek orman alanı altındaki topraklarda bulunmuş (47,7 Mg C ha-1), bunu sırasıyla çayırlık (47,0 Mg C ha-1) ve tarım alanları toprakları (28,2 Mg C ha-1) takip etmiştir. Ortalama azot depolaması ise en yüksek çayırlık alanlarda (6,90 Mg N ha-1) belirlenirken bunu sırasıyla ormanlık alanlar (6,82 Mg N ha-1) ve ziraat alanları takip etmiştir (5,53 Mg N ha-1). Sonuçlar aynı zamanda, toprak karbon depolama kapasitesi ile toprak Karbon/Azot oranı arasında önemli bir ilişkinin olduğunu göstermiştir.