Konya Yazma Eserler Bölge Müdürlüğü'nde korunan Alanya Müzesi 487 envanter numaralı Kur'an-ı Kerîm'in tezhiplerinin incelenmesi

Abstract

Tarihte milletlerin kimliklerini kazanmasında etkili unsurlardan birisi de sanattır. Dünya tarihinde; büyük izler bırakan Türklerin İslamiyet’ten önce, geleneksel sanat dallarından olan tezhiple başlayan süreci, İslamiyet’ten sonra büyük gelişim göstermiştir. İlk örnekleri Uygurlarda görülen tezhip sanatını, günümüze taşımışlardır. Tarihin önemli vesikaları olan yazma eserler, dini, ilmi ve edebi konuları içeren hazinelerdir. Bu eserler ait oldukları dönemin sosyal, siyasi ve iktisadi yaşamını yansıtırlar. Tarih boyunca insanoğlu verdiği değerin önemini göstermek için, bu kültürel hazineleri süslemiş ve koruma altına almıştır. Günümüzde bu kültür hazineleri ülkemizde müze, kütüphane ve özel koleksiyonlarda muhafaza edilmektedir. Korunan yazma eserlerden en çok istinsah edilenler arasında Kur’an-ı Kerîm’ler ilk sırada yerini almaktadır. Geçmişimizden emanet aldığımız kültürel mirasımızın nadide parçaları olan yazma eserlerin; hat, cilt ve tezhibinin incelenerek, bilim ve sanat dünyasının hizmetine sunmak ve gelecek nesillere aktarmak, önem arz etmektedir. Bu bağlamda Alanya müzesi 487 envanter numaralı, Konya Yazma Eserler Bölge Müdürlüğü’nde muhafaza edilen el yazması Kur’an-ı Kerîm’in tezhiplerinin etraflıca incelenerek değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmaya konu olan Kur’an-ı Kerîm’in tezhipleri üslup, teknik, motif, renk, kompozisyon ve işçilik yönünden incelenmiştir. Elde edilen veriler değerlendirilerek, eserde yer alan tezhiplerin tamamının desen analiz çizimleri yapılmıştır. İstinsah bilgilerine ulaşılamayan Kur’an-ı Kerîm’in, tezhiplerinin incelenerek dönem tayini belirlenmeye çalışılmıştır. Elde edilen bulgulara göre; çalışmada incelenen Kur’an-ı Kerîm’in tezhip bezemeleri Osmanlı dönemi klasik üslubunu yansıttığı düşünülmektedir. Çalışmada ayrıca elde edilen verilerin sanat ve bilim camiasına kazandırılması hedeflenmiştir.