Çağdaş Türk enstalasyon sanatı bağlamında Cengiz Çekil

Abstract

1960’lı yıllardan itibaren varlığını göstermeye başlayan çağdaş sanat, modernizme karşı başkaldırı niteliğindedir. Geleneksel sanat anlayışını sorgulayarak yenilikleri ve farklılıkları savunan bu sanat anlayışı, tüm dünyayı etkisi altına almayı başarmıştır. Birçok yeni akımın oluşmasına sebep olmuş ve sanatçıların eserlerini her şekilde üretebilmelerine imkan tanımıştır. Bu akımlar içerisinde bir anlatım aracı olarak ortaya çıkan enstalasyon, MarcelDuchamp’ın ortaya atmış olduğu “Ready-made” kavramıyla ortaya çıkmıştır. Hazır nesneleri kapsayan bu kavram, sanat alanında her türlü sıradan nesnenin birer sanat eseri olabileceği fikrine dayanmaktadır. Bu akımda önemli olan nesnenin çalışmaya nasıl ve ne şekilde yerleştirilecek olmasıdır. Bundan dolayı da ortaya mekan kavramı çıkmıştır. Mekan ve nesne, enstalasyonda birbirinden ayrı düşünülemeyecek olan iki kavramıdır. Seçtikleri nesne ile onu sergileyecekleri mekan arasında bağ kuran sanatçılar, kendi düşüncelerini artık boya ve fırça kullanmak yerine akıllarına gelen her türlü malzeme ile izleyicisine aktarabilme fırsatı yakalamıştır. Eserlerini açık ya da kapalı mekanlarda sergileyerek aynı zamanda izleyicilerini de çalışmalarına dahil etmişlerdir. Türkiye’de de oldukça rağbet gören enstalasyon, Türk sanatçılarının çalışmalarında da sıklıkla yer almaktadır. Bu alanda çalışma üreten ve enstalasyonun Türkiye’ye tanıtılmasında öncü isimler arasında bulunan Cengiz Çekil, yapmış olduğu başarılı çalışmalar ile adını sıklıkla duyurmayı başarmış büyük bir sanatçıdır. Bu çalışmada; enstalasyonun ortaya çıkış serüveni ele alınmış ve bu alanda eserler üreten Cengiz Çekil’in çalışmaları detaylı bir şekilde incelenerek çözümlemelerde bulunulmuştur.