FARKLI SOSYO-EKONOMİK DÜZEYLERDEKİ OKULLARDA 7. SINIF ELEKTRİK ENERJİSİ ÜNİTESİNİN ÖĞRETİMİNDE ORTAK BİLGİ YAPILANDIRMA MODELİNİN ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Abstract

Bu araştırmanın amacı, 7. sınıf elektrik enerjisi ünitesi kapsamında Ortak Bilgi Yapılandırma Modeli (OBYM)’ne göre geliştirilen etkinliklerin farklı sosyoekonomik düzeydeki okullarda öğrenim gören öğrencilerin akademik başarılarına, kavramsal anlamalarına ve bilimin doğası hakkındaki görüşlerine olan etkisini incelemek ve uygulanan modele ilişkin öğrenci görüşlerini açığa çıkarmaktır. Bu araştırmada, deneysel araştırma yöntemlerinden ön-test son-test kontrol gruplu yarı deneysel desen tercih edilmiştir. Araştırmanın pilot uygulaması, Kastamonu il merkezindeki bir ortaokulun yedinci sınıflarında öğrenim gören üç şubeden ikisi deney, biri kontrol grubu olmak üzere toplam 62 öğrenci ile yapılmıştır. Asıl uygulama için “Öğrenci Durumu Belirleme Anketi” kullanılarak Kastamonu il merkezinde farklı sosyo-ekonomik düzeylerde (alt-orta ve üst olmak üzere) üç ortaokul seçilmiştir. Her bir sosyo-ekonomik düzeydeki okulların yedinci sınıflarında öğrenim gören öğrencilerin bulundukları şubelerden rasgele olmak üzere bir deney bir de kontrol grubu seçilmiştir. Böylece, asıl uygulama üç okuldan toplam 138 öğrencinin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. 6 hafta süren uygulama boyunca, deney gruplarındaki dersler OBYM’ne göre geliştirilen etkinliklerle işlenirken, kontrol gruplarındaki dersler ise 2013 Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı’na göre işlenmiştir. Araştırmada nicel ve nitel veri toplama araçları birlikte kullanılmış ve veriler karma yöntem yoluyla toplanmıştır. Nicel veri toplama araçları; “Elektrik Enerjisi Ünitesi Başarı Testi (EEÜBT)” ve “Elektrik Enerjisi Ünitesi Kavramsal Anlama Testi (EEÜKAT)”, nitel veri toplama araçları; “Bilimin Doğası Üzerine Görüşler Anketi (BDÜGA)” ve “Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu (YYGF)”dur. Araştırmada elde edilen nicel veriler; bağımlı t-testi, bağımsız t-testi ve ANOVA kullanılarak analiz edilirken, nitel verilerin değerlendirilmesinde ise içerik ve betimsel analiz kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, OBYM’ne göre geliştirilen etkinliklerle işlenen derslerin akademik başarıyı artırdığı ve öğrenilen bilgilerin kalıcılığını sağladığı görülmüştür. Akademik başarı açısından, alt ve orta sosyo-ekonomik düzeydeki okullar ile orta ve üst sosyo-ekonomik düzeydeki okullar arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Ancak, alt ve üst sosyo-ekonomik düzeydeki okullar arasında üst sosyo-ekonomik

v

düzeydeki okul lehine anlamlı bir fark görülmüştür. OBYM destekli işlenen dersler, öğrencilerin kavramsal anlamalarını da artırmıştır. Kavramsal anlama bakımından sadece alt ve üst sosyo-ekonomik düzeydeki okullar arasında, üst sosyo-ekonomik düzeydeki okul lehine anlamlı bir fark çıkmıştır. Uygulama öncesinde öğrencilerde alanyazında yaygın olarak görülen alternatif kavramların yüksek oranda olduğu, uygulama sonrasında ise OBYM destekli etkinliklerin bu alternatif kavramları büyük oranda azalttığı görülmüştür. Ayrıca, OBYM’nin öğrencilerin bilimin doğasına ilişkin anlayışları üzerinde olumlu bir etki yarattığı, uygulama sonrasında bu konuda yeterli görüşe sahip öğrenci sayısının arttığı görülmüştür. Yarı yapılandırılmış görüşmeye katılan öğrencilerin çoğu OBYM destekli derslerin işlenmesini çok beğendiklerini, uygulamanın derse olan ilgilerini artırdığını, çok ilginç, eğlenceli ve öğretici bulduklarını, öğrenmelerini kolaylaştırdığını ifade etmişlerdir. Bunun yanında, görüşmeye katılan öğrencilerin bazıları ise uygulamanın uzun sürmesinden, çok etkinlik içermesinden ve de sürekli olarak öğrenciyi aktif tutmasından hoşlanmadıklarını dile getirmişlerdir. Öğrencilerin büyük çoğunluğu, bilimin doğası etkinlikleriyle ilk kez karşılaştıkları için başlangıçta zorlandıklarını ancak uygulama sonunda bu etkinlikleri eğlenceli bulduklarını ifade etmişlerdir. OBYM destekli öğretimin öğrencilerin akademik başarılarına, kavramsal anlamalarına, bilimin doğası hakkındaki görüşlerine olan etkisini ortaya koyabilecek fen bilimleri dersinin farklı ünitelerine yönelik araştırmaların yapılması önerilmektedir.