İLKOKUL ÖĞRENCİLERİNİN “GEZEGEN” KAVRAMINA YÖNELİK BİLGİLERİNİ TARAMA ÇALIŞMASI

Abstract

Bu çalışmanın amacı; ilkokul 1., 2., 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin “gezegen” kavramına yönelik bilgileri hakkında tarama çalışması yapmaktır. Araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Çalışma 2017-2018 eğitim öğretim yılının, güz yarıyılında, İstanbul İli Sultanbeyli ilçesinde bulunan ve sosyoekonomik düzeyi düşük bir ilkokulda gerçekleştirilmiştir. Çalışma kapsamında ise 1., 2., 3. ve 4. sınıf düzeyinde 13’er şube ile uygulama yapılarak toplam 1656 öğrenciye ulaşılmıştır. Araştırmaya katılan sınıfların şubeleri rastgele belirlenmiştir. Seçilen bütün şubelerde çalışmanın yürütüldüğü süreçte hem araştırmacı hem de dersin öğretmeni sınıf ortamında bulunmuştur. Fakat öğretmelerin sürece müdahale etmemeleri hususunda çalışma öncesinde tüm öğretmenlerle toplantı yapılmıştır. Çalışma süresince sadece araştırmacı tarafından yönlendirilen belli sorular çerçevesinde öğrencilerin yöneltilen soruları düşünmeleri için süre verilmiştir. Süreçte yönlendirilen; Gezegen Nedir? Özellikleri Nelerdir? Sizce Bir Tane Mi Gezegen Vardır? Birden Fazla Mı Gezegen Vardır? Birden Fazla İse Birbirine Benzerler Mi? Gezegenler Nerededir? Neye Benzerler? sorular çerçevesinde düşündükleri ve akıllarına gelen her şeyi kendilerine verilen boyama kalemleri ile boş resim kağıtlarına çizmeleri istenmiştir. Resim çalışmaları için tanınan yaklaşık 25-30 dakika sürenin sonunda araştırmacı her öğrenciyle bireysel ilgilenerek resim kağıdında çizdiği her şekilde neyi ifade etmek istediği sorulmuştur. Resim kağıdı üzerine öğrenci ifadeleri doğrultusunda kısa notlar tutulmuştur. Uygulamanın sonunda öğrencilerin çizmiş oldukları çizimler bu çalışma kapsamında değerlendirilmiştir. Resimler, betimsel analiz yöntemi kullanılarak değerlendirilmiştir. Çizilen her resim ayrı ayrı incelenmiştir. Çizimlerde var olan kavramlar Güneş sisteminde yer alan kavramlara yönelik çizimler, astronomi kavramlarına ilişkin çizimler ve astronomi kavramları dışında yapılan çizimler olarak başlıklara ayrılmıştır. Çizimlerden yola çıkılarak ayrı ayrı kriterler belirlenmiş ve çizimler bu kriterler altında kodlanmıştır. Bu kodlamalar sonucunda her seviyede Öğrencilerin kavramları kullanma sıklığına göre yüzde frekans belirlenmiştir. Bu bağlamda 1. ve 2. sınıf seviyesindeki öğrencilerin astronomi kavramları dışında yapılan belirlenen kriterlerde çizimler ve kodlamalar yaptığı, 3. ve 4. sınıf seviyesindeki öğrencilerin ise güneş sisteminde yer alan kavramlara yönelik, astronomi kavramlarına ilişkin çizimler ve kodlamalarda daha fazla yoğunlaştığı tespit edilmiştir.