Dini yönelim biçimleri, Enneagram kişilik tipleri ve Enneagram temelli dini kişilik tipolojileri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bireyi diğerlerinden ayıran, tutarlı ve yapılanmış özellikler bütünü olarak tanımlanan kişilik kavramı uzun yıllardır Din Psikoloji alanına konu olmuştur. Son zamanlarda kişilik boyutlarıyla ilgili yapılan çalışmaların arttığı ve çeşitli değişkenlerle aralarındaki ilişkinin incelendiği görülmektedir. Bu çalışmanın amacı ise Enneagram kişilik tipleri ile dini yönelim biçimleri arasındaki ilişkinin ortaya konulmasıdır. Ayrıca maneviyatı reddetmeyen bir yapıda olan Enneagram modelinden yararlanılarak Enneagram temelli dini kişilik tipolojisi geliştirilmeye çalışılmıştır. Bununla birlikte demografik değişkenlere göre (cinsiyet, lise türü, fakülte türü, sosyoekonomik durum, yerleşim yeri, doğum sırası ve öznel dindarlık algısı), araştırmanın temel değişkenleri (kişilik tipleri, dini kişilik tipleri, dini yönelim biçimleri) arasında ilişkinin ya da farklılaşmanın olup olmadığını incelemektir. Araştırmanın evrenini Kastamonu Üniversitesinde öğrenim gören lisans öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırma örneklemi 304 kişiden oluşmaktadır. Çalışmada katılımcıların kişilik tiplerinin belirlenmesinde Demir ve arkadaşları tarafından geliştirilen Nil Enneagram Kişilik Testi ve katılımcıların dini yönelimlerinin belirlenmesinde Ercan tarafından revize edilen Yeniden Yapılandırılmış Müslüman Dini Yönelim Ölçeği kullanılmıştır. Ayrıca katılımcıların dini kişilik tiplerinin belirlenmesinde araştırmacı tarafından Enneagram kişilik modelinden yararlanılarak hazırlanmış olan Enneagram Temelli Dini Kişilik Tipolojisi Testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda Enneagram kişilik tipleri ile Enneagram temelli dini kişilik tipolojileri arasında zayıf düzeyde ilişki tespit edilmiş, dini yönelim biçimleri ile herhangi bir ilişki tespit edilememiştir. Dini kişilik tipolojileri ile dini yönelim biçimleri arasında ise pozitif ve anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Ayrıca Enneagram kişilik tipleri, Enneagram temelli dini kişilik tipolojileri ve dini yönelim biçimleri çeşitli demografik değişkenlere göre istatiksel olarak anlamlı farklılıklar göstermektedir.