İlkokul ders kitaplarının çevre etiği yaklaşımları açısından incelenmesi

Abstract

Bu araştırma, İlkokul ders kitaplarında çevre etiği yaklaşımlarının yer alma durumlarını belirlemek amacıyla hazırlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi tekniğinden yararlanılmıştır. Veri kaynağı olarak 2022-2023 eğitim öğretim yılında Millî Eğitim Bakanlığı tarafından ilkokullarda ücretsiz dağıtılan ders kitapları kullanılmıştır. Verilerin analizinde kullanılmak üzere dördüncü bölümde yer alan çevre etiği yaklaşımları sınıflandırılarak tablo haline dönüştürülmüştür. Ders kitaplarında çevre etiği yaklaşımlarını yansıtan söz öbekleri, cümleler ve görseller seçilerek ders ve sınıf düzeyleri baz alınarak tablolar oluşturulmuş ve en son tüm ders kitaplarının frekans ve yüzde değerleri bir tabloda toplanmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre 1. ve 4. sınıf Müzik ders kitaplarında hiçbir veriye rastlanmazken 2. ve 3. sınıf Müzik ders kitaplarında rastlanan veriler %100 oranında insan merkezli olmayan yaklaşımlardır. İnsan Hakları Demokrasi ve Yurttaşlık ders kitabı ise %100 insan merkezli yaklaşımları içermektedir. Hayat Bilgisi (%57), Sosyal Bilgiler (%77) ve Matematik (%85) ders kitaplarında insan merkezli yaklaşımlar daha çok yer alırken Türkçe (%67,2), Trafik Güvenliği (%53) ve Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (%67) ders kitaplarında ise insanı merkeze almayan yaklaşımlar çoğunluğu oluşturmaktadır. Genel olarak ilkokul ders kitapları insan merkezli yaklaşımları daha çok içermekle birlikte 3. Sınıf ders kitapları geneline bakıldığında insanı merkeze almayan yaklaşımları nispeten daha çok içermektedir. Bu sonuçlar ışığında çevre duyarlılığına sahip bireyler yetiştirebilmek için ders kitaplarında doğa merkezli yaklaşımların daha çok yer alması gerekmektedir.