ORMAN KÖYLERİNDEKİ SOSYOEKONOMİK DEĞİŞİMİN ORMAN ALANLARI ÜZERİNE OLAN ETKİLERİNİN BELİRLENMESİ (KASTAMONU İLİ ÖRNEĞİ)

Abstract

İnsanlar, teknolojik imkânların artması ile birlikte sosyal ihtiyaçlarını daha hızlı ve kolay olarak elde edebilmek için kırsal bölgelerden büyük şehirlere sürekli göç etmektedirler. Bu göç süreci özellikle 1980’li yıllardan sonra daha da hızlanmış ve hem göç alan hem de göç veren bölgelerde önemli derecede kültürel, ekonomik, sosyal ve siyasal tüm bunlara bağlı olarak arazi kullanımında değişimlere olmuştur. Özellikle bu değişimler, kırsal nüfusun %9’unu oluşturan orman köylülerinin yaşadığı orman köylerini etkilemiştir. Bu çalışmada; Kastamonu ili orman köylerinde, 1970’li yıllardan günümüze yaşanan sosyoekonomik değişikliklerin ve ormanlık alanlarda yaşanan alansal değişimin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Sosyoekonomik değişimin belirlenmesi amacı doğrultusunda Kastamonu ilinde 39 orman köyünde yaşayan 55 yaş ve üzeri 401 orman köylüsü ile yüz yüze anket çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Ayrıca aynı köyler için Landsat uydu görüntüleri kullanılarak 1975-1990, 1990-2000 ve 2000-2016 yıllarını kapsayan üç dönem için ormanlık alanlar kontrollü sınıflandırılarak belirlenmiştir. Anket çalışması ile elde edilen veriler ile ormanlık alanlara ilişkin bilgiler için yüzde analizi yöntemi, Ki-kare testi, Korelasyon, Varyans analizi gibi birçok yöntem kullanılarak istatiksel analizler gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonucunda, Kastamonu ili orman köylülerinin %64’nün bugünkü ekonomik durumlarının 1970’li yıllara kıyasla daha iyi olduğu belirlenmiştir. Ankete katılanların %36’sının aylık gelirlerinin 330$’ın altında olduğu, %37’sinin ise hiçbir ek gelir getirici faaliyet gerçekleştiremediği tespit edilmiştir. Orman köylerinde evlerin inşasında ağaç malzemeye olan ihtiyacın yoğun bir şekilde azaldığı, yakacak odun tüketiminde ise kısmi bir azalma yaşandığı belirlenmiştir. Ayrıca orman suçu sayısının da azaldığı sonucuna erişilmiştir. Bununla birlikte çalışmanın gerçekleştirildiği 39 orman köyünde 1975 yılında 44 265,6 hektar ormanlık alan bulunduğu, 1990 yılında bu miktarın 37 649,8 hektara gerilediği, gerilemenin 2000 yılında da devam ettiği ve 34 394,4 hektar olduğu belirlenmiştir. 2000 yılından 2016 yılına ise 9 251,7 hektar artış göstererek 43 646,1 hektara ulaşmıştır. Elde edilen tüm sonuçlar ışığında özellikle orman köylülerinin yerlerinde kalkındırılmaları, orman köylerinden ayrılmış genç nüfusun geri getirilmesi ve orman köylülerinin refah düzeylerini arttırıcı öneriler getirilmiştir.