Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı düzeylerinin geliştirilmesi

Abstract

Bilgi bireyin çevresinde meydana gelen olay ve olguları anlamlandırmasında son derece önemli bir kavramdır. Geçmişten günümüze artarak çeşitlenen bilgi insan hayatında her dönem başrole sahip olmuştur. Bilginin insan hayatında bu denli önemli olması beraberinde bilginin etkili kullanımını gerekli hale getirmiştir. Bu bağlamda araştırmada sosyal bilgiler öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlıklarının geliştirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nicel ve nitel araştırma yöntemlerinin birlikte kullanıldığı karma araştırma yönteminden yararlanılmıştır. Araştırmanın nicel boyutunda öntest- sontest kontrol gruplu yarı deneysel desen; nitel boyutunda ise olgubilim deseni kullanılmıştır. Buna göre araştırmanın nicel boyutu Kastamonu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sosyal Bilgiler Eğitimi Lisans Programı 2. sınıfta öğrenim gören deney grubunda 25, kontrol grubunda ise 20 olmak üzere toplam 45 sosyal bilgiler öğretmeni adayı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın nitel boyutu, nicel boyutta deneysel işlemin uygulandığı Kastamonu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sosyal Bilgiler Eğitimi 2. sınıfında öğrenim gören 45 öğretmen adayı ile yürütülmüştür. Araştırmanın nicel boyutunda nicel boyutunda Bilgi Okuryazarlığı Akademik Başarı Testi, Bilgi Okuryazarlığı Davranış Ölçeği, Bilgi Okuryazarlığı Duyuşsal Eğilim Ölçeği ve Bilgi Okuryazarlığı Analitik Dereceli Puanlama Anahtarı kullanılmıştır. Nitel boyutunda ise araştırmacı tarafından geliştirilen görüşme formu ve öz değerlendirme formu kullanılmıştır. Nicel verilerin analizi kısmında SPSS 22.0 paket programı kullanılmıştır. Bu çerçevede araştırmanın nicel verileri karışık ölçümler için çift yönlü varyans analizi ve kruskal wallis h testi aracılığıyla çözümlenmiştir. Nitel boyuttan elde edilen veriler ise içerik analizi ile çözümlenmiştir. Araştırmanın nicel boyutundan elde edilen bulgulara göre sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öntest ve sontest bilgi okuryazarlığı akademik başarı, davranış, duyuşsal eğilim ve dereceli puanlama anahtarından aldıkları puanlar arasında sontestlerin lehine bir farklılık olduğu tespit edilmiştir. Nitel boyutta öz değerlendirme ve odak grup görüşmelerinden elde edilen bulgulardan hareketle sosyal bilgiler öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı becerilerini etkili şekilde kullanma bakımından farkındalık kazandıkları tespit edilmiştir