İran Protestolarının Türk Basınındaki Temsili: Mahsa Amini Olayları Üzerine Gazete Haberlerinin Söylem Analizi

Abstract

Mahsa Amini’nin ölümü sonrasında meydana gelen eylemlerin Türk basınında nasıl yansıtıldığı bu araştırma çerçevesinde incelenmektedir. Araştırmanın temel odak noktası, Mahsa Amini’nin ölümü sonrasında başlayan protestoların çevrimiçi yayın medyasından örneklem olarak seçilen cumhuriyet.com.tr, yenisafak.com ve milliyet.com.tr gazetelerinde yer alan haber metinlerindeki söylemi, hem yazılı hem de görsel unsurlar ile birlikte söylem analizine tabi tutmaktır. Bu analiz, Teun A. van Dijk tarafından yapılandırılan eleştirel söylem analizi metodu çerçevesinde yapılmıştır. Araştırma kapsamı, Mahsa Amini’nin ölümü ve protestoların başlangıç tarihi olan 16 Eylül 2022 ile 30 Kasım 2022 tarihleri arasındaki zaman dilimini kapsamaktadır. Gazetelerin internet sitelerindeki haberler, söylem analizi yöntemi ile incelenerek, olayların gazetelerde nasıl ele alındığı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, www.cumhuriyet.com.tr, toplumsal cinsiyet ve kadın haklarına odaklanırken İran hükümetinin olumsuz tutumunu ele almıştır. www.yenisafak.com ise protestoların şiddetlendiğini, siyasi bir kriz yaşandığını, hükümet yanlısı bir kitlenin varlığını vurgulamış ve Mahsa Amini’nin ölümünü dini gerekçelerle meşrulaştırmıştır. www.milliyet.com.tr ise Mahsa Amini’nin ölümünün insan haklarına aykırı olduğunu vurgulamış ve protestoları İran’da toplumsal, siyasi ve kültürel bir çatışmanın bir yansıması olarak ele almıştır. Dolayısıyla, üç farklı gazete www.cumhuriyet.com.tr, www.yenisafak.com ve www.milliyet.com.tr, aynı protestoları ele alırken farklı haber sunumları gerçekleştirmişlerdir.