2000’ler Türk Sineması’nda Aidiyetsiz Kent İstanbul

Abstract

2000’ler Türk Sineması’nda İstanbul’un ne söylediği ve nasıl gösterildiği üzerindenhareket eden bu çalışmada, sinema ve kent meselesine bakarken kavramsal vetarihsel bir kategorizasyona başvurulmuştur. İncelenecek filmler belirlenirken2000’ler Türk Sineması’nda “sanat” sinemasına bakılmış, “popüler” film örnekleridışarıda bırakılmıştır. Bu bağlamda, sermayenin kentleşmesi dönemi içerisinde yeralan ve araştırmanın ampirik kısmını oluşturan ve aidiyetsiz mekân başlığı altındaC Blok (Zeki Demirkubuz, 1994), Tabutta Rövaşata (Derviş Zaim, 1996), GüneşeYolculuk (Yeşim Ustaoğlu, 1999), Uzak (Nuri Bilge Ceylan, 2002), Hayat Var (RehaErdem, 2006), Meleğin Düşüşü (Semih Kaplanoğlu, 2007) ve Çoğunluk (Seren Yüce,2010) filmleri aidiyetsiz mekân başlığı altında incelenmiştir. Bu inceleme yapılırkenfilm çözümlemesinde tarihsel eleştiriden, sinematografik anlamda ise “kare kareçözümleme” tekniğinden faydalanılmıştır. Filmlerde aidiyetsiz mekânlarıylaİstanbul, yaşamanın ve yerleşmenin mümkün olmadığı, tehdit eden kent halindedir.Aidiyetini mekânla ve bunun bir adım ilerisi olan kentle kuramayan 2000’ler TürkSineması’nın karakterleri İstanbul’da huzursuzluk içerisinde yaşarlar. Karakterlermekân olarak bedenleriyle de bir aidiyet ilişkisi kuramazlar. Aidiyet duygusununmekânı beden; filmlerde kıstırılmışlık, taciz, işkence gibi edimlerle de aidiyetsiz birmekâna dönüşür.