ATATÜRK DÖNEMİ’NDE TÜRKİYE’DE PAMUK YETİŞTİRİCİLİĞİ VE PAMUK POLİTİKASI (1923-1938)

Abstract

Cumhuriyetin ilan edildiği 1923 yılından 1938’e kadar olan dönemde Türkiye’de pamuk yetiştiriciliği ve pamuk politikasıile bunun ekonomiye olan yansımaları makalenin konusunu teşkil etmektedir. Çalışma,Atatürk Dönemi’nde pamuk üretim faaliyetleri; pamuk tohumu alanında yapılan çalışmalar; pamuk ticareti;pamukla ilgili ulusal ve uluslararası düzeyde gerçekleştirilen temas, kongre ve toplantılar; pamuk alanında şirketleşme ve kooperatifleşme yönünde yapılan faaliyetler ve pamuk zararlılarıyla mücadele ile sınırlandırılarak altı dönem dâhilindeelealınmıştır. Atatürk Dönemi’nde pamuk yetiştiriciliği ve pamuk politikasının ekonomiye olan yansımaları sayısal veriler ışığında değerlendirilmiştir. Çalışmanın kaynak materyalini, Başkanlık Cumhuriyet Arşivi Belgeleri, resmi yayınlardan; Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Zabıt Ceridesi veKanunlar Dergisi, Türkiye Cumhuriyeti Resmi Gazetesi, istatistik yıllıklarıve dönemin süreli yayınları arasında bulunan ekonomi dergilerinin makaleleri oluşturmaktadır. Konuincelenirken, dönemin Türkiye’si ile dünyanın pamuk yetiştiriciliği alanında yaşanan gelişmeleri göz önüne alınarak gerekli değerlendirilmelerde bulunulmuştur.Araştırmasonucunda, Cumhuriyetin ilanıyla birlikte pamuk yetiştiriciliği ve ticaretinin artırılmasına yönelik çalışmalar yürütülmesine rağmen, 1929 Dünya Ekonomik Krizinin fiyatları yarı yarıya düşürmesinin, pamukçuluğun gelişimini zora soktuğu görülmüştür.Buna karşın kooperatifleşme ve şirketleşme yönünde atılan adımların, Akala ve Cleveland türünde tohum üretim faaliyetlerinin, düzenlenen kongre ve toplantıların, pamuk zararlılarıyla gerçekleştirilen mücadelelerin neticesinde üretim hacminin genişletilerek milliekonomiye önemli katkılar sağlandığı tespit edilmiştir.