Çocuk Kitaplarında Yer Alan Hayvan Karakterlerine Çevre Eğitimi Açısından Bakış: İçerik Analizi Çalışması

Abstract

Yapılan bu araştırmanın amacı erken çocukluk dönemineyönelik kitaplarda yer alan hayvanların neler olduğunu tespitetmek, karakter özelliklerini anlamak ve bu özelliklerin nasılyansıtıldığını belirlemektir. Araştırma nitel araştırma modelli olup,veriler içerik analizi tekniğine uygun olarak analiz edilmiştir.Araştırmanın çalışma grubunu belirlemede kriter (ölçüt)örnekleme tekniği kullanılmıştır. Buna göre Türkiye’de kitaplarıyaygın olan, erken çocukluk dönemine yönelik yayınları çok olaniki yayınevi belirlenmiştir. Yayınevlerinin kitapları belirlenenölçütlere göre seçilmiştir. Buna göre çalışma grubunda toplam 51kitap yer almıştır. Çalışma grubunda yer alan kitaplarda 41 farklıtürde hayvana değinildiği tespit edilmiştir. Bu hayvanların tamamıiyi karakter rolünde kullanılırken; 10 tanesine aynı zamanda kötükarakter rolü de verilmiştir. Kötü karakter rolüne sahip hayvanlararasında ayı, kurt, tilki ve kaplan gibi yırtıcı hayvanlar yeralmaktadır. Aynı zamanda kitaplarda hayvanların fiziksel veestetik özellikleri üzerinden de karakter özelliği kurgulandığı tespitedilmiştir. Fiziksel olarak büyük ve güçlü hayvanlar bazıkitaplarda kötü karakter özelliği taşımaktadır. Elde edilenbulgulardan hareketle özellikle kötü karakter özelliği gösterenhayvanlara karşı çocukların olumsuz tutum ve davranışgösterebileceği düşünülmektedir. Bu nedenle özellikleyayınevlerine ve ailelere, kitapların olay örgüsüne ve hayvanlarınkarakter olarak kullanıldığı kitaplarda karakterlerin yansıtılışşekillerine dikkat etmeleri önerilmektedir.