Öğretmen Adayının İş Sosyalleşmesinin Öğretmenlik Uygulaması Sürecinde İncelemesi: Bir Eylem Araştırması

Abstract

A lan yazın incelendiğinde, yapılan çalışmalarda genellikle öğretmen adaylarının lisans eğitimi süreçlerinin ve sonrasının dikkate alındığı görülür. Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleği üzerine ilkokul, ortaokul ve lise beden eğitimi tecrübelerinin etkilerine yönelik çalışmalara ise nadiren rastlanmaktadır. Bu araştırmanın amacı, öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine başlamadan önceki kültürleşme ve lisans dönemindeki mesleki sosyalleşme süreçlerinin öğretmenlik uygulaması dersine etkilerini; öğretmen adayı, uygulama öğretmeni ve fakülte öğretim elemanı üçgeninde ortaya koymaktır. Bu araştırmada, nitel araştırma desenlerinden eylem araştırması kullanılmıştır. Çalışmaya Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Bölümü 4. sınıfta öğrenim gören 2 erkek ve 1 kadın beden eğitimi öğretmen adayı, öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması yaptıkları okulun beden eğitimi öğretmeni ve öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması derslerini yürüten bir fakülte öğretim elemanı ve ders asistanı katılmıştır. Veriler toplanırken yarı yapılandırılmış görüşmeler, alan notları ve ders planları kullanılmıştır. Verilerin analizi içerik analizi ile yapılmıştır (Patton, 2002). Yapılan analizler sonucunda bulgular: "Ortaokul/lise beden eğitimi derslerinden kalanlar", "Beden eğitimi mesleği yolunda ilk tecrübeler" olmak üzere 2 tema altında toplanmıştır. Beden eğitimi öğretmen adaylarının, öğretmenlik alanına adım atmadan önceki beden eğitimi geçmişleri ve üniversitede geçirdikleri zamanın veriminin öğretmenlik uygulaması dersinde etkili olduğu bulunmuştur. Karşılaşılan problemlerin çözümünde fakülte öğretim elemanı ve uygulama öğretmenlerinin yardımlarına ihtiyaç duyulduğu görülmüştür. Sonuç olarak; beden eğitimi öğretmen adaylarının ortaokul ve lisede öğrenci olarak katıldıkları beden eğitimi dersi yaşantıları, onların lisans dönemindeki mesleğe giriş deneyimlerini olumlu ya da olumsuz etkilemektedir. Öğretmenlik uygulaması sürecine fakülte öğretim elemanları ve uygulama öğretmenleri, öğretmen adaylarının "kültürleşme" ve "mesleki sosyalleşme" döneminde edindikleri deneyimleri göz önünde bulundurarak iş birliği içinde müdahale etmelidir