Türkiye’de Okuma-Yazma Bilmeyen Kadınlar ve Okuma-Yazma Kurslarına Katılmama Nedenleri: “Ne Edeyim Okumayı, Hayatım mı Değişecek?”

Abstract

lmama nedenlerini ve bu nedenlere temel oluşturan etmenlerin (sosyal ve kültürel arkaplanın) saptanmasıdır. Bu çerçevede araştırmanın alt problemleri şöyledir: (1) Türkiye’deokuma-yazma bilmey-en kadınların demografik özelliklerini nelerdir? (2) Bu kadınlarınokuma- yazma kurslarına katılmama nedenleri nelerdir ve bu nedenlere temel oluştıranetmenler nelerdir? (3) Okuma-yazma becerisine ihtiyaç yerleşim yerine göre farklılaşmakta mıdır? Çalışmada nicel ve nitel yöntem bir arada kullanılmıştır. İstatistiki veriler okuma-yazma bilmeme durumunun cinsiyet açısından kadın nüfusta; yaş açısından yaşlı nüfusta ve yerleşim yeri açısından kırsal kesimde yoğunlaştığını göstermektedir. Ayrıca kadınlar,ev işleri ve çocuk bakımı, yaşlanma ve yaşlılığa bağlı nedenler, başarısız olma korkusu, işkaynaklı nedenler, yakın çevrenin hoş karşılamaması gibi etmenleri okuma-yazma kurslarına katılmama nedenleri olarak belirtmişlerdir. Kadınlar tarafından belirtilen bu nedenlertabi ki önemlidir; ancak bu nedenlerin temellendiği arka plana bakıldığında ataerkil toplumsal yapı, gündelik yaşamı çevreleyen sözlü kültürün doğası ve yazıyı talep etmeyenakış öne çıkmaktadır. Yerleşim yeri açısından bakıldığında, ev içi sorumluluklar daha çokköydeki kadınlar; çocuk bakımı ise gecekondu ve kent merkezindeki kadınlar tarafından