Bir Amerikan Ticari Teşebbüsü ve Bir Osmanlı Kentini Okuma Çabası: Doğu Akdeniz Ticaret Dergisi ve İzmir (1911- 1914)

Abstract

Bu makale, Amerikan Doğu Akdeniz Ticaret Odası tarafından yayınlananDoğu Akdeniz Ticaret Odası Dergisi (1911-1931) üzerinden Osmanlı Amerikanekonomik ilişkilerine ilişkin yürütülen kapsamlı bir araştırma sürecinde dergininşehir tarihi yazımına yapabileceği katkıların görülmesiyle ortaya çıkmıştır.Bu bağlamda, ticaret odası yetkilileri, konsoloslar, eğitimciler gibi yetkili vedonanımlı kişilerce kaleme alınan gözlem ve raporların özellikle ticaret merkeziolan kentlerin sosyal ekonomik yapılarını bir süreç üzerinden okuma imkânınayaklaştırdığı görülmüştür. Bu yazıda söz konusu birikim ise derginin kuruluştarihinden itibaren Trablusgarp ve Balkan Savaşları dönemini kapsayacak ölçüdeİzmir üzerinden değerlendirilmeye çalışılmıştır. Nitekim Osmanlı Devleti’nin üçbüyük ekonomi merkezinden biri olan İzmir’in XX. yüzyılın ilk çeyreğinde dünyaekonomisinde güçlü ve sağlam bir konuma oturmuş olan Amerika BirleşikDevletleri’ne ait bir ticari kuruluş faaliyetleri üzerinden incelenmesi dönemekonomi dinamiklerinin kavranması açısından kayda değer bulunmuştur. Bunedenle İzmir’de iktisadi dönem şartlarının neler olduğu sorusuna verilen yanıtlar,Doğu Akdeniz Ticaret Dergisi temelinde tematik başlıklar altında ve ağırlıklıolarak dönem şartlarının okunabilir kılınması yöntemi ile kaleme alınmıştır.