Rüzgâr Enerji Santrali Değerlemesinde Reel Opsiyonların Kullanılması

Abstract

Rüzgâr Enerji Santrali (RES) gibi büyük bütçeli yatırım projelerinin değerlemesinde, değerleme yönteminin seçimi en önemli kararların başında gelmektedir. Geleneksel değerleme yöntemlerinin, yatırımın ekonomik ömür süresince risk ve belirsizlikleri dikkate almaması, herhangi bir dönemde olası durumlara karşı genişleme, terk etme ya da erteleme gibi esnek çözümler sunmaması, uygulamalarda olumsuz durumlar yaratmaktadır. Bununla birlikte yatırımın geleceği için en önemli faktör olan nakit akışların, yatırımın faaliyet gösterdiği sürece sabit bir iskonto oranınca indirgenmesi, yatırımcıları reel opsiyonlarla değerleme sürecine yönlendirmiştir. Reel opsiyonlar, yatırımdaki risk ve belirsizliğin, olasılık dağılımı yoluyla çeşitli analitik yöntemler ya da simülasyonlar kullanarak ele alınmasını sağlamaktadır. Yatırıma 2021 yılı Haziran ayında başlandığı düşünülerek, bu konuda daha önce hazırlanmış ön fizibilite raporlarından yararlanılmıştır ve piyasa değerleri de göz önünce bulundurularak proje paramereleri belirlenmiştir. Sinop ilinde ki 5 MW elektrik üretimi kapasiteli, %35 kapasite faktörüne ve 15 yıllık ekonomik ömre sahip bu RES için, ilk olarak geleneksel değerleme yöntemlerinden literatürde sıklıkla kullanılan, İndirgenmiş Nakit Akışlar (İNA) yöntemi ile Net Bugünkü Değer (NBD) elde edilmiştir. İkinci olarak, reel opsiyonlarla değerleme sürecinde ise analitik yöntemlerden Black-Scholes değerleme yöntemi ile opsiyon değeri ve projenin uygulanabilir olup olmadığının değerlendirilmesi için Genişletilmiş Net Bugünkü Değer (GNBD) elde edilmiştir. Yatırım projesinin uygulanabilir olması için kullanılan değerleme yöntemi ile elde edilen NBD’nin pozitif sonuç vermesi ve yatırımcının da ekonomik ömür süresi sonunda kâr elde etmiş olması gerekmektedir. Negatif sonuç veren yatırım için proje uygulanabilir olmamaktadır. RES için yapılan değerleme çalışmasında ki amaç, NBD ile negatif sonuç elde edilmesi ile birlikte proje uygulanabilir onayı alamazken, risk ve belirsizliği projeye dahil ederek reel opsiyonlarla pozitif sonuç elde edilmesi ile birlikte projenin uygulanabilir onayı alabildiği sonucu elde edilmiştir. Bu durumda reel opsiyonların geleneksel yöntemlere göre üstünlüğü gösterilmiş olunmakla birlikte geleneksel yöntemlerin uygulamalarda ki yerini reel opsiyonlara bırakması gerektiği sonucuna da varılmıştır.