ÜSKÜDAR KARACA AHMET SULTAN KÜLLİYESİ

Abstract

Karaca Ahmet Sultan Anadolu'nun Türkleşmesinde katkılarıyla ve hekimliğiyle öne çıkmış, Alevi ve Bektaşi çevrelerce de sahiplenilmiş tarihi bir şahsiyettir. Karaca Ahmet Sultan'ın Üsküdar'daki türbesi Gülfem Hatun (ö. 1561) tarafından yaptırılmıştır. Ardından XVI. yüzyıl içerisinde burada bir tekke tesis edilmiştir. Karaca Ahmet Sultan türbe ve tekkesine bir nakit aktarımı tespit edilememiş olmakla beraber elimizdeki belgeler bizi bu tekkenin XVI. yüzyılın ikinci yarısında bir vakıf haline geldiğini, Sultan III. Murat'ın kadın akrabaları tarafından da ihya edildiğini haber vermektedir. Zira türbenin iç kapısındaki kitabede Sultan III. Murat'ın yakınlarından bir kadının (Nurbanu Atik Valide Sultan) 1594'te Karaca Ahmet Sultan tekkesi ve türbesini tamir ettirdiği yazılıdır. Bu şekilde XVI. yüzyılda oluşan Karaca Ahmet Sultan Külliyesi'ne türbe ve tekkenin yanı sıra zamanla cami ve mektep gibi yapıların ilave edildiği, bu yapıların devamlılığı ve ihtiyaçları için vakıf tesis edildiği arşiv kayıtlarında yer almaktadır. Bu çalışmada Başbakanlık Osmanlı Arşivi ve Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi'nde yer alan belgeler ışığında Üsküdar'da faaliyet göstermiş olan Karaca Ahmet Sultan Külliyesi ele alınacaktır. Sözü edilen arşiv belgeleri XIX. yüzyılda yoğunlaşmaktadır. Bu arşiv belgelerinde külliyedeki türbe, tekke, cami ve mektebe ait görevli tayinleri, yapılan tamirler, muhasebe kayıtları, gelirler, vakıf malları, post-nişin ve vakıf görevlileri gibi pek çok hususta bilgiler bulunmaktadır. Bu bilgiler ele alınarak Karaca Ahmet Sultan Külliyesi'nin tarihi gelişimi ortaya çıkarılacaktır.