Hayvancılık işletmelenrindeki atık yönetimi uygulamalarının su kirliliği üzerine etkileri

Abstract

Tarım alanlarının kontrolsüz bir biçimde yerlesim ve ticaret faaliyeti alanlarına dönüsmesi, basta su kaynakları olmak üzere, toprak ve hava gibi dogal kaynakların kirlenmesine ve sonuçta da geri dönüsümü olmayan çevre sorunlarına yol açmaktadır. Türkiye, diger aday ülkeler gibi, Avrupa Birligi’ne uyum sürecine paralel olarak tarımsal kaynaklı su kirliligi çalısmalarını son yıllarda daha da önem vererek sürdürmektedir. İyi tarım uygulamaları ve uygun atık yönetimi sistemlerinin birkaç pilot bölgede baslatılması da iyi bir örnek olmaktadır. Bu çalısmada, hayvancılık isletmelerine yakın olarak seçilen 3 adet yüzey su kaynagı ve 10 adet içme suyu amaçlı kullanılan kuyu arastırma materyali olarak seçilmistir. Gözlemlerin ve deneysel çalısmaların sürdürüldügü 2005 – 2007 yılları arasında, seçilen su kaynaklarındaki nitrat ve fosfor düzeyleri ile bunların degisimleri belirlenmistir. Buna göre yüzey sularında, nitrat düzeyleri 62.9±0.090 mg/L, fosfor düzeyleri 3.2±0.092 mg/L aralıklarında degisim göstermistir. Yeraltı sularında ise bu degerler sırasıyla, 21.3±0.088 mg/L ve 0.4±0.086 mg/L olarak belirlenmistir. Bölgedeki hayvancılık isletmelerinden kaynaklanan sıvı atıkların dogrudan yüzey sularına desarjı, yüzey ve yeraltı sularında nitrat ve fosfor konsantrasyonlarının artmasına neden olmaktadır. Özellikle de yagıslı günlerden sonra bu konsantrasyonlardaki artısın daha da fazla oldugu belirlenmistir. Arastırma sonucunda, hayvancılık isletmelerindeki uygun olmayan atık yönetimi uygulamalarının yüzey ve yer altı su kaynaklarına zarar verdigi ve önümüzdeki yıllarda kirliligin boyutlarının daha da artıs gösterecegi kanısına varılmıstır.