Bizans Resim Sanatında Öteki Kadın Tasviri: Hacer

Abstract

Bu çalışmanın konusunu Bizans resim sanatında Hacer’in tasviri oluşturmaktadır. Eski Ahit Yaratılışepisodu 16: 1-16 ve 21: 8-21’de Hacer ile ilgili referanslar bulunur. Yaratılış 16: 1-16’ya göre; İbrahim’ineşi Sarah/Saray/Sare’nin, Hacer isminde Mısırlı bir cariyesi/hizmetçisi vardır. Sarah ileri yaşına gelmiştirve kısırdır. Hacer ve İbrahim’in birlikte olmasına müsaade eder ve Hacer, İsmail’e hamile kalır. Hacer,Sarah’ı küçümser ve bunun üzerine Sarah, Hacer’i İbrahim’e şikâyet eder. Hacer kaçar ve bir pınar başındaCebrail ile konuşur. Hacer ile ilgili olarak diğer bir referans Eski Ahit Yaratılış episodu 21: 8-21’de geçer.Sarah geç yaşında hamile kalır ve İshak doğar. Sarah, İbrahim’den Hacer’i kovmasını ister. Hacer “ötekikadın” figürüdür. Soylu değildir ve hanımı tarafından horlanır. Gerek oğlu İsmail ve gerekse kendisi ikincisınıf insandır. Görmüş olduğu baskı üzerine kaçmayı dener. Tanrı’nın meleği geri dönmesini ve hanımınaitaat etmesini söyler.Hacer’in, Kitab-ı Mukaddes’te çizmiş olduğu “öteki kadın” figürü, Bizans resim sanatına da yansır.Örneğin, Sarah ile kıyaslandığında, yapılan tasviri yok denecek kadar azdır. Tasvirler kilise resimprogramlarında, genelde İbrahim’in Hayat siklusu içerisinde yer alır. San Marco katedralinde yer alanİbrahim siklusu içerisinde Hacer’in iki ayrı tasviri ile karşılaşılır. Bunun dışında kitap resmi örneklerindede Hacer’in tasvirleri vardır.