Büyük Harpten Sonra Yemen Cephesinde Mütarekenin Gölgesinde Kalmış Bir Başarı: Laheç Zaferi (1915)

Abstract

Yemen Cephesi, I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti tarafından biri Taʹiz diğeriTihame Askeri Üssü olarak, iki talî cephede yürütülmüştür. Türkler savaşın ilk yıllarındaİngilizlere karşı bu iki talî cephede oldukça dinamik ve başarılı mücadeleler yürütmüştür.Tihame bölgesi, Yemen’in sahil mıntıkasını ve Asir’deki isyancı kabilelerle çetinmücadelelerin yaşandığı yeri oluşturmuştur. Babü’l-Mendeb ve Aden istikametlerineyönelik askerî harekâtın ana üssü haline gelmiş olan Taʹiz ise İngilizlerle çarpışmalarınyaşandığı bölgeyi oluşturmuştur. Üstelik Osmanlı-Türk askerinin askerî vaziyet vefaaliyetlerine bakılacak olursa Taʹiz Askeri Üssü, Yemen Cephesi’nin en başarılımıntıkasını teşkil etmiştir. Zira 5 Temmuz 1915 tarihinde Taʹiz mıntıkasında, İngilizlerekarşı kazanılan zafer, Yemen’de yapılan mücadelenin en kritik dönüm noktasınımeydana getirmiştir. Osmanlı-Türk Ordusu, bu tarihte İngilizlere karşı Laheçkasabasında büyük bir zafer elde etmiş ve neredeyse, İngilizlerin Aden’dekihâkimiyetlerine son verecek bir duruma gelmiştir. Laheç, o tarihlerde, Aden’deki İngilizhâkimiyeti için jeo-stratejik bir öneme sahipti. Aden’in Yemen’in iç kesimleriyle bağlantınoktasını oluşturan Laheç, aynı zamanda Aden için suyollarını da barındırmaktaydı.Dolayısıyla Laheç’in kendileri için önemini bilen İngilizler, Laheç elden çıktıktan sonrageri almak amacıyla çok önemli teşebbüslerde bulunmuşlardır. Ancak 5 Temmuz1915’teki bu zaferden sonra İngiliz mandaterliğinde bulunan bazı büyük kabilelerintekrardan Osmanlı Devleti’ne bağlılıklarını bildirmeleri İngilizlerin çabalarını boşaçıkarmıştır. Bu çalışma, Türk askerî ve devlet arşivleri ile İngiliz arşivlerinden elde edilenbelgeler çerçevesinde, I. Dünya Savaşı sonrası Osmanlı Devleti’nin unutulanzaferlerinden birine ışık tutacaktır.