MODERNLEŞME SÜRECİNDE MISIR’DA KARMAMAHKEMELER KURULMASI MESELESİ

Abstract

Müslüman toplumların tarihlerini doğru bir biçimde değerlendirebilmek için kanun anlayışlarını anlamak gerekmektedir. Sosyal hayatın pek çok alanını düzenleyen hukuk kavramı Müslüman medeniyette Hıristiyan Avrupa'dan farklı olarak gelişmiştir. XIX. yüzyılda idari, siyasi ve sosyal sahada meydana gelen Avrupalılaşma akımı kendini hukuk sahasında da göstermiş ve Müslüman toplumun modernleşmesine engel olarak görülen hukuk sistemi değiştirilmek istenmiştir. Böylece Müslüman toplumun Avrupa'nın dinamik toplumuyla etkileşime geçmesi için önemli bir adım atılmıştır. Müslüman toplum için modernleşmeyi temsil eden bu yüzyılda söz konusu etkileşimi zorunlu kılan bir takım iktisadi, siyasi - sosyal sebepler bulunmaktadır. Osmanlı Devleti ile Avrupa arasında artan ticaret, kültürlerarası münasebetlerin yoğunlaşmış olması sonucunu meydana getirmiştir. Dolayısı ile kısa bir zaman sonra Müslüman liman kasabalarına gayri müslimler yerleşmeye başlamıştır. Söz konusu Gayri Müslimler bir ayrıcalık olarak kendi yasalarına tabi olmakla birlikte, kapitülasyonlar aracılığı ile de pek çok alanda geniş haklara sahip olmuşlar ve pek çok zaman bu durumu kötüye kullanmışlardır. Neticede Mısır toplumunun Avrupa toplumu ile ticari ilişkilerinin 1841'den sonra hız kazanması dolayısı ile başta ticari-iktisadi hukuk meselelerine çözüm getirmek için Mısır adli sisteminde düzenlemeler yapılması zorunluluğu doğmuştur. Osmanlı Devleti idaresi altında bulunan Mısır'da modernleşme çalışmalarının önemli ayaklarından biri olan hukuk alanındaki yenileşmedir ve karma mahkemeler meselesi de bu kapsamda eleştirel bir bakışla incelenmelidir