Kastamonu Kıyılarından Yakalanan Bazı Ekonomik Balık Türlerinde Ağır Metal Birikiminin Tespiti

Abstract

Bu çalışma İnebolu ve Cide Limanları arasında kalan bölgeden yakalanan Mezgit (Merlangius euxmus), Palamut (Sarda sarda), İstavrit (Trachurus trachurus) ve Barbun (Mullus barbatus) balıklarında ağır metal birikiminin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Örnekleme; 2014 Eylül ayında başlayıp Nisan 2015'e kadar devam etmiştir. Her bir türden 25-30 adet arasında olmak üzere balık örnekleri uygun av araçlarıyla toplanarak laboratuvara taşınmıştır. Her balıktan iki solungaç dikeni, ciğerin tümü ve 5gr'lık kas dokusu alınmıştır. Ağır metal analiz sonuçları; demir verileri tüm dokularda ve bütün türlerde diğer metallere göre yüksek olduğu izlenmiştir. En düşük ortalama palamut kasında 23,23 mg kg-1 olarak ölçülürken kastaki en yüksek ortalama 48,89 mg kg-1 ile Barbun kasında ölçülmüştür. Karaciğer ve solungaç dokularında ise en düşük ve en yüksek ortalamalar 189,65-267,45 mg kg-1 arasında belirlenmiştir. Kadmiyum en düşük ortalama İstavrit kasında 0,16 mg kgolarak belirlenirken en yüksek ortalama Palamut kasında 0,28 mg kg-1 olarak ölçülmüştür. Solungaç ve karaciğer dokularında birikim kas dokularına göre daha fazla tespit edilmiştir. Elde edilen kurşun verileri kas dokularında ortalama 5,48 mg kg-1 ile 7,21 mg kg-1 arasında değişirken solungaç ve karaciğer dokularında diğer metallere benzer şekilde yüksek olarak 8,87-12,26 mg kg-1arasında değişmiştir. Çinko verileri avlanan balık türlerinin kasında 5,45-9,89 mg kg-1 ortalamaları arasında değişirken, karaciğerde 12,56-14,45 mg kg-1, solungaçta ise 9,92-12,45 mg kg-1 arasında izlenmiştir. Nikel için kaslardaki en düşük ortalama 2,21 mg kg-1 olarak belirlenirken, bakır ortalamaları kaslarda 2,35-4,52 mg kg-1arasında izlenmiştir. Sonuç olarak demir, bakır, nikel, çinko verileri Türk gıda kodeksi, Avrupa birliği direktifleri ve dünya sağlık örgütü standartları çerçevesinde kabul edilebilir limitler içerisinde belirlenirken kadmiyum ve kurşun bu limitlerin üzerinde tespit edilmiştir