ANADOLU’DA II. THEODOSİUS DÖNEMİ SÜTUN BAŞLIKLARINDA MASKE AKANTHUS MOTİFİ KULLANIMI

Abstract

Bu makalede, Bizans dönemi Anadolu’sunda, II. Theodosius (408-450)dönemi sütun başlıklarında görülen maske akanthus motifi çalışılmıştır. Bölgeleregöre farklı türleri olan akanthus motifi, mimaride ve özellikle sütun başlıklarındaçok tercih edilen bir motif olmuştur. Çalışma kapsamında ele alınan maske akanthusmotifi, akanthus motifinin Anadolu’da en yaygın kullanılan varyasyonlarından birisiolmuştur. Bu bağlamda maske akanthus motifi için Anadolu kökenlidir demekyerinde olacaktır. II. Theodosius dönemine tarihlenen, başkent Konstantinopolis’eyakın birçok mermer ocağı vardır. Bu mermer ocaklarından, yarı işlenmiş sütunbaşlıkları, devletin birçok noktasına sevk edilmiştir. Maske akanthus motifi budönemin yarı işlenmiş sütun başlıklarında en çok tercih edilen motif olmuştur.Bunun ise gerekçeli bir nedeni vardır. Mekanik etki ile bir şablon üzerinden işlenenmaske akanthus motifi, seri imalat için bir kolaylık sağlamıştır. Bu nedenle, II.Theodosius döneminde yoğun imar faaliyetleri için tercih nedeni olmuştur. Maskeakanthus motifi en çok Korinth ve kompozit sütun başlıklarında tercih edilmiştir. Buçalışmada, maske akanthus motifinin; ortaya çıkışı, kullanım yerleri örneklerüzerinden değerlendirilmiştir.