Osmanlı’da Mahkeme ve Kadın: Mahkemede Kadınların Taraf Olduğu Konular (1732-1733)

Abstract

Osmanlı kadın tarihi üzerine yapılan çalışmaların sayısı her geçen gün biraz dahaartmaktadır. Bu çalışmalar sayesinde, tarihte Osmanlı kadınının toplum içindekiyerleri ve rolleri hakkında bilgi edinilmektedir. Osmanlı kadın tarihi üzerine yazılanyazılar genellikle, kadınların ekonomik anlamda toplumsal üretime katkıları, sosyalalandaki varlıkları ve kadınların hukuksal haklarını kullanımı üzerinedir. Osmanlıtoplumunda hukukun ve geleneklerin erkek iktidarına öncelik tanımasına rağmenkadınların kendilerine tanınan hakları kullandıkları bilinmektedir. En önemlihukuksal haklardan biri kadınların mahkemeye başvurabilmeleridir. Bu anlamda,Osmanlı kadınının bizzat kendileri ya da vekilleri aracılığıyla mahkemeyi sık sıkkullandıkları bilinmektedir. Çalışmada, mahkeme ve kadın ikilemi üzerindenkadınların mahkemeyi neden ve nasıl kullandıkları anlatılacaktır. Çalışmanın anakaynağı 210 Numaralı Kastamonu Şer’iyye Sicilidir. Sicil, 1732-1733 tarihlidir. Bunagöre Kastamonu mahkemesi özelinde 1732-1733 yılları arasında bir yıllık süreçtekadınların mahkemeye yansıma süreci çalışmanın konusudur. Sicil, tarandığındabelgelerin yaklaşık %80’inde kadınların var olduğu görülmüştür.