Enflasyon İndikatörü Olarak Üretici ve Tüketici Fiyat Endekslerinin Birim Kök Yapılarının İncelenmesi

Abstract

Günümüzde enflasyon kavramı, hem piyasayı denetleyen ve düzenleyenler hem de piyasa yatırımcıları açısından incelenmektedir. Piyasayı denetleyen ve düzenleyenler açısından enflasyon, fiyat istikrarını açıklamaktadır. Yatırımcılar açısından ise, sistematik riskin bir ölçütüdür ve yatırımlarda karar kriterini oluşturmaktadır. Temeldeenflasyonun belirlenebilmesi, kendini tanımlayan indikatör değişkenlere bağlıdır. Bu değişkenlerin başında, Üretici (ÜFE) ve Tüketici (TÜFE) Fiyat Endeksleri gelmektedir. O halde enflasyonun belirlenebilmesi, öngörülmesi ve modellenmesi, öncelikle bu indikatör değişkenlerin durağan olmalarına bağlıdır. Ancak bu değişkenleri oluşturan etmenler birbirinden farklıdır. Bu farklılığın kabulü altında yapılarının incelenmesi ve enflasyonun öngörülebilmesi için, aynı zamanda durağanlıklarının saptanması da gereklidir. Çalışmada, 2005-Ocak ve 2020-Ocak tarihleri arasındaki ÜFE ve ÜFE aylık değerleri kullanılmıştır ve durağanlıkları incelenmiştir. Çalışma sonucunda, ÜFE değişken yapısının lineer olduğu ve TÜFE değişken yapısının lineer olmadığı ve ayrıca bu serilerinbu şartlar altında durağan olduğu tespit edilmiştir dolayısıyla enflasyonun bu serilerle öngörülebilir olacağı düşünülmektedir. Bu durum, hem iktisadi teori hem de matematiksel bakımdan anlamlıdır. Bu indikatörler altında enflasyon hedeflemesi açısından modelleme, öngörülme veya mali politika uygulanabilir. Bu durum, Türkiye’de paranın satın alma gücü olarak enflasyonun ilerleyen dönemler için belirlenebilir olmasını ve piyasa düzenleyiciler olarak para politikası araçlarının etkin kullanımını sağlayacaktır. Ayrıca yatırımın alternatif maliyeti olarak nominal faizi oluşturan unsurlardan biri enflasyon olduğu için, yatırımcıların daha isabetli kararlar vermesine imkan sunacaktır.