Azerbaycan’ın Hôy Yöresinde Türk Egemenliği (XI- XVI. Yüzyıllar)

Abstract

Selçuklu sultanı Tuğrul Bey’in Türk egemenliğine soktuğu Hôy, XI-XVI. yüzyıllar arasındasırasıyla Selçuklular, Atabeylikler, Harizmşahlar, Moğollar (İlhanlılar), Celâyirliler,Karakoyunlular, Timurlular, Akkoyunlular ve Safevî Türkmenleri egemenliğinde yaşamış; 1514 yılısonrasında ise belli aralıklarla Osmanlı idaresi altında bulunmuştur. Selçuklular devrinde veMoğol istilası sırasında kalabalık nüfusa sahip Oğuz boyları bu yöreyi mesken tutmuşlardır.Karakoyunlu ve Akkoyunlu Türkmenleri de Hôy’da Türk nüfusunun artmasını sağlamışlardır.Safevîler zamanında ise Anadolu’dan Hôy’a yeni Türk göçleri yaşanmıştır. Hôy, tarım arazileriningenişliği, yaylak ve kışlaklarının bol olması ve ticaret yolları üzerinde bulunması gibi nedenlerleTürk hanedanlarının dikkatini çekmiştir. Günümüzde İran İslam Cumhuriyeti’nin sınırlarıiçerisinde, Güney Azerbaycan eyaletinin batısında, Türkiye sınırlarına yakın bir mevkide bulunanHôy ile Anadolu arasında tarihî- kültürel sıcak ilişkiler tesis edilmiştir. Türklük âleminin önemli birparçası olan Hôy’un tarihinin ortaya konulması, Azerbaycan’la birlikte Anadolu’nun da tarihîkültürelpotansiyeline ışık tutacaktır. Bu çalışmada XI-XVI. yüzyıllar arasında Hôy’u elindebulunduran siyasi güçler ele alınmış, yöredeki Türk iskânının mahiyeti ortaya konulmuş ve kentinTürk şehirleri içinde üstlenmiş olduğu tarihî rolün önemi vurgulanmıştır.