Kastamonu Yöresinde Farklı Arazi Kullanımının (Yaşlı ve Genç Göknar Meşcereleri-Mera-Tarım Alanları) Toprak Organik Karbon ve Toplam Azot Depolama Kapasitesine Etkileri

Abstract

Arazi kullanımı önemli derecede toprak özelliklerini etkilemekte ve uygun olmayan uygulamalar toprağın ve çevre kalitesinin bozulmasına yol açmaktadır. Kastamonu Bölgesinde gerçekleştirilen bu çalışmada, farklı arazi kullanımının bazı toprak özellikleri, organik karbon ve azot miktarları ve depolama kapasiteleri üzerine olan etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır. Bu amaçla, yaşlı ve genç göknar meşçereleri ile bitişiğindeki tarım ve mera alanların bazı toprak özellikleri ile karbon ve azot depolama kapasiteleri belirlenmiştir. Mineral toprak örnekleri üst (0- 10 cm) ve alt (10-20 cm) olmak üzere iki farklı toprak derinlik kademesinden alınmış olup, sırasıyla bu topraklarda tekstür, su tutma kapasitesi, elektriksel iletkenlik, kireç miktarı, organik madde, fosfor (P) ve potasyum (K) konsantrasyonları yanında toplam organik karbon ve azot miktarları analiz edilmiştir. Sonuçlar incelendiğinde, üst toprak kısımlarında, en düşük kil, toz, su tutma kapasitesi, pH, P, K ve organik madde miktarı ile en yüksek kum miktarı tarım alanları topraklarında tespit edilmiştir. Üst toprak özelliklerinin çoğunluğu yaşlı veya genç göknar meşcerelerinde daha yüksek belirlenmiştir. Alt toprak özellikleri değerlendirildiğinde ise, farklı arazi kullanımları arasında belirgin bir farklılık tespit edilmemekle beraber, tarım alanları topraklarının en yüksek kil, toz ve pH değerlerine, mera alanları topraklarının ise en düşük kil, toz, P ve K miktarına sahip olduğu görülmüştür. Yaşlı ve genç göknar meşcerelerinin üst ve alt toprakları en yüksek organik karbon ve azot miktarı ve depolama kapasitesine sahip olurken, bu değerleri mera alanları ve tarım alanları izlemiştir. Bununla beraber, tüm toprak derinliği değerlendirildiğinde (0- 20 cm), ortalama toprak organik karbon depolama kapasitesi en yüksek mera alanlarında (50.2 Mg C ha-1), bunu sırasıyla genç göknar meşcereleri (48.6 Mg C ha-1), yaşlı göknar meşcereleri (47.4 Mg C ha-1) ve tarım alanları (32.3 Mg C ha-1) takip etmiştir. Ortalama toplam azot depolaması ise en yüksek genç göknar meşcerelerinde (5.61 Mg N ha-1) belirlenirken, bunu sırasıyla mera alanları (5.09 Mg N ha-1), yaşlı göknar meşcereleri (4.45 Mg N ha-1) ve tarım alanları (3.33 Mg N ha-1)'na ait topraklar izlemiştir