CUMHURİYET DÖNEMİNİN ÖNCÜ BİR SANAYİ KURULUŞU: İZMİT SELÜLOZ VE KÂĞIT FABRİKALARI MÜESSESESİ (1936-1960)

Abstract

Bu araştırmada Cumhuriyet döneminin öncü bir sanayi kuruluşu olan İzmit selüloz ve kâğıt fabrikaları müessesesinin tesisi ve üretim faaliyetleri ile bunun ekonomiye olan yansımaları ele alınmıştır. Konu, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) döneminde Türkiye’de kâğıt üretimi faaliyetleri (1936-1950); Demokrat Parti (DP) döneminde Türkiye’de kâğıt üretimi çalışmaları (1950-1960) ile sınırlandırılmış ve bu başlıklar etrafında incelenmiştir. İzmit selüloz ve kâğıt fabrikalarının üretim faaliyetleri ve bu faaliyetlerin ekonomiye olan yansımaları incelenirken sayısal veriler üzerinde değerlendirmeler yapılmıştır. Araştırmanın konusu hakkında literatürde bulunan eksiklikler birincil kaynaklardan faydalanılması yoluyla giderilmiştir. Çalışmanın konusu incelenirken dönemin Türkiye’si ile dünyadaki kâğıt ve selüloz sanayi alanında yaşanan gelişmeler karşılaştırmalı biçimde verilerek değerlendirmelerde bulunulmuştur. Kâğıdın kullanılması bir ülkenin medeniyet seviyesi ile kalkınma ve gelişmişliğinin önemli bir göstergesi olması nedeniyle bu konuya eğilmeyi uygun bulduk. Çalışmada elde edilen sonuç şudur. 1936 yılında kurulan ilk kâğıt fabrikası ve akabinde kurulan diğer kâğıt ve selüloz fabrikaları ile kâğıt üretimi ve çeşidi her geçen yıl artırılmıştır. II. Dünya Savaşı sonrası ülkede nüfus artışı ile birlikte kâğıt tüketiminin yüksek sevilerde seyretmesi mevcut fabrikaları genişletme ve ıslah çalışmalarını da zorunlu hale getirmiş, tesislerin modernleştirilmesinin temin edilmesi sayesinde kâğıt üretimi daha da artırılarak milli ekonomiye katkı sağlamıştır.